Frank Lloyd Wright

Frank Lloyd Wright

---

Frank Lloyd Wright ( Richland Center , 8 czerwca 1867 - Phoenix , 9 kwietnia 1959 ) był amerykańskim architektem , jednym z najbardziej wpływowych dwudziestego wieku .

Wśród najbardziej wpływowych postaci w historii współczesnej architektury jest wspominany wraz z Ludwigiem Miesem van der Rohe , Le Corbusierem , Walterem Gropiusem i Alvarem Aalto jako mistrz Modern Movement . Romantycznie związany z indywidualistyczną ideologią amerykańskiego „pionierstwa”, zwrócił się ku pogłębieniu relacji między jednostką a przestrzenią architektoniczną oraz między tym a naturą , traktowaną jako fundamentalne odniesienie zewnętrzne. Te zainteresowania skłoniły go do preferowania domów jednorodzinnych jako tematu tematycznego („ domy preriowe"), co stanowiło decydujący aspekt jego pierwszego okresu działalności.

W tomie Organic Architecture z 1939 roku Frank Lloyd Wright w pełni wyraził swoją ideę architektury, która opierała się na odrzuceniu zwykłych badań estetycznych lub prostego powierzchownego gustu, tak jak społeczeństwo organiczne powinno być niezależne od wszelkich zewnętrznych nakazów, kontrastujących z natura człowieka . _ Projekt architektoniczny powinien tworzyć harmonię między człowiekiem a naturą, budować nowy system w równowadze między środowiskiem zabudowanym a środowiskiem naturalnympoprzez integrację różnych sztucznych elementów wykonanych przez człowieka (budynki, wyposażenie) oraz naturalnych elementów otoczenia terenu. Wszystkie stają się częścią jednego, połączonego ze sobą organizmu , przestrzeni architektonicznej . Dom z wodospadem z 1936 r. jest najbardziej pragmatycznym i wyjątkowym przykładem tego Wrightowskiego sposobu tworzenia i rozumienia przestrzeni, tzw. architektury organicznej , nagrodzony w 2019 r. wpisaniem ośmiu projektów Wrighta na listę obiektów światowego dziedzictwa , z następującymi motywacja:

Notatki biograficzne

Dzieciństwo

Frank Lincoln Wright urodził się w wiosce Richland Center w stanie Wisconsin w Stanach Zjednoczonych 8 czerwca 1867 r. Jego ojciec, William Cary Wright (1825–1904), miał wykształcenie prawnicze, ale był aktywnym mówcą, nauczycielem muzyki i pastor; ^{[2] [3]} w stosunku do swojego ojca mały Frank okazywał postawę miłości-nienawiści, doceniając jego zaraźliwą pasję do muzyki (zwłaszcza Jana Sebastiana Bacha ), ale w swej obojętności deprecjonując jego autorytarne, odległe, niemal agresywne sposoby.

Matka Franka, Anna Lloyd Jones, należała do znakomitej walijskiej rodziny, która wyemigrowała do Wisconsin w 1845 roku i była córką Richarda Lloyda Jonesa i Mary Thomas James. Według autobiografii Wrighta, sama Anne Frank była pewna, że ​​jej najstarszy syn dorośnie, budując „piękne budynki”: aby pobudzić kreatywność syna, dekorowała swoją sypialnię rycinami przedstawiającymi imponujące angielskie katedry. ^[4] Krótko mówiąc, był postacią zdecydowanie bardziej kochającą i opiekuńczą, a także decydującą w kształtowaniu malucha: towarzyszyła mu Anna, w rzeczywistości młody Frank w 1876 roku pojechał na wystawę międzynarodową zorganizowany na stulecie Filadelfii, gdzie odkrył igrzyska fröbelskie. Zaprojektowany przez niemieckiego pedagoga Friedricha Fröbelbyły to kartony i sześciany z drewna o geometrycznych kształtach, pomalowane w podstawowych kolorach, które prowadziły dzieci do poznania kompozycji, rozkładu głównych tomów na drugorzędne i relacji między różnymi kształtami. W rzeczywistości gry te można było łączyć na nieskończone sposoby, w dwóch, a nawet trzech wymiarach, i, jak twierdził Fröbel, były bardzo przydatne, gdy używano ich do przedstawiania naturalnych obiektów o geometrycznych kształtach. Wiele lat później znany na całym świecie Wright miał okazję powiedzieć: „Gładkie trójkąty z tektury i gładkie bloki klonu pozostały w mojej dziecięcej pamięci i stanowiły niezapomniane przeżycie”.

Młodość Wrighta była bardzo burzliwa. Faktycznie relacje z ojcem wkrótce się załamały, który w międzyczasie rozstał się z Anną, oskarżając ją o gorzkie niedociągnięcia na poziomie emocjonalnym: z tego też powodu, gdy skończył czternaście lat, Frank zmienił drugie imię z Lincoln na Lincoln. Lloyd, na cześć swojej rodziny ze strony matki, Lloyd Joneses. Z tych lat datuje się również pierwsze szkolenie Wrighta, które prowadzone było w dość rozczarowujący sposób: po ukończeniu Madison High School, być może bez uzyskania dyplomu, został przyjęty na University of Wisconsin-Medison w 1886 roku, gdzie współpracował nawet z inżynierem Allanem D. Conoverem, jednak bez dyplomu. Był to zatem zdecydowanie nieproduktywny okres, ale podczas którego Wright dokonywał obfitych odczytów, zbliżając się do…Słownik architektury Eugène'a Viollet-le-Duca i Kamienie weneckie Johna Ruskina .

Początki zawodowe

Silsbee

Pomimo niepowodzeń akademickich Wright był daleki od rezygnacji: z tego powodu w 1887 roku udał się do Chicago w poszukiwaniu pracy. Miasto zostało prawie całkowicie zniszczone przez pożar, który wybuchł w 1871 roku, po którym nastąpił jednak silny rozwój gospodarczy, demograficzny i technologiczny: Wright wspominał później, że nawet jeśli pierwszy wpływ na miasto nie był korzystny (pogardzał zaniedbanymi dzielnicami, przepełnionymi ulicami i ogólnie rozczarowującą architekturą), był bardziej niż zdeterminowany, aby znaleźć pracę.

W ciągu kilku dni, po nawiązaniu kontaktu z różnymi szybko pracującymi architektami, Wright został zatrudniony jako projektant w pracowni Josepha Lymana Silsbee . W tym owocnym architektonicznym Wieczerniku, animowanym przez przyszłe nazwiska, takie jak Cecil Corwin, George W. Maher i George G. Elmslie, Wright pracował nad projektami All Souls Church w Chicago i Hillside Home School I. Była to zatem owocna współpraca , ale to pozostawiło niezadowolenie Wrighta, który nie czuł się usatysfakcjonowany szyderczą pensją (tylko osiem dolarów tygodniowo). Doceniając jego „wdzięcznie malowniczy” styl, bardziej odważny w jego ocenie niż inne „brutalności” tego okresu, Wright dążył do bardziej satysfakcjonujących i postępowych prac.

Zdjęcie Louisa Sullivana, meistera lieber

Adler i Sullivan

Wright wkrótce dowiedział się, że chicagowskie studio prowadzone przez duet architektoniczny Adler & Sullivan „poszukuje projektanta, który dopełni wnętrze audytorium w Chicago”: po serii wywiadów obaj zaakceptowali Wrighta do swojego studia. Adler i Sullivan pozostawili głęboki ślad w twórczej wyobraźni Wrighta, który „w pierwszym – starszym i bardziej doświadczonym – podziwiał przedsiębiorczą inicjatywę, umysł organizacyjny, pewnego siebie i doświadczonego technika, racjonalnego ducha i operacyjną konkretność; w drugim młody człowiek pewnej przyszłości, genialny artysta, obdarzony wrodzoną siłą twórczą i zdolnością rozumowania, typową dla wyższego umysłu, zdolnym do odwrócenia pod wpływem impulsu zaplatających się parametrów konwencji i zdrowego rozsądku” (Marco Dezzi Bardeschi) .W Testamencie Wright zapamiętałby: „wielki rewolucjonista, inżynier armii konfederatów, budowniczy i teoretyk, Dankmar Adler; a jego młody partner, geniusz, zbuntowany weteran Akademii Paryskiej, Louis H. Sullivan, praktykował architekturę około 1887 roku właśnie tam, w mieście Chicago; [byli] wówczas jedynymi architektami współczesnymi, z którymi z tego powodu zamierzałem pracować”.

Z Sullivanem, w szczególności jedną z najbardziej interesujących i kontr-trendowych postaci architektonicznych w Chicago tamtych czasów, Wright nawiązał owocną relację nie tylko zawodową, ale także ludzką, napędzaną współpracą przy projektowaniu dużych budynków (takich jak Schiller Building i w audytorium w Chicago) i nieustannych dyskusji na temat związku między ornamentem a funkcją oraz ogólnego znaczenia architektury: porozumienie ustanowione między nimi było tak żywe, że Wright zwykł nazywać Sullivana „lieber Meister” (po niemiecku, ukochany ). lub stary nauczyciel ). Równolegle do szczęśliwej współpracy z lieber Meister Wright prowadził także satysfakcjonujące życie sentymentalne, uwieńczone małżeństwem z Catherine Lee „Kitty” Tobin (1871-1959),

W międzyczasie zaczęła być odczuwalna presja ekonomiczna ze strony nowo narodzonej rodziny, a marnotrawny gust Wrighta w zakresie odzieży i pojazdów silnikowych z pewnością nie pomógł. To właśnie te nieprzewidziane okoliczności skłoniły Wrighta do przyjmowania podziemnych zleceń, wykonując je niezależnie od studia Adler & Sullivan, poza normalnymi godzinami pracy. Wright miał w ten sposób możliwość zgłębienia tematu domu jednorodzinnego, kładącego podwaliny pod przyszłe osiągnięcia dojrzałości: wkrótce jednak Sullivan dowiedział się o tych „domach przemytniczych” (jak je nazywano) i było to powód zaciekłego sporu między nimi, który zakończył się usunięciem Wrighta ze studia,

Pierwsze realizacje i „domki z prerii”

Nie tylko jego współpraca z Sullivanem ukształtowała kulturowo Wrighta. W tym sensie ważna była również wizyta na Targu Kolumbijskim w Chicago w 1893 roku, obchodzona z okazji 400. rocznicy przybycia Krzysztofa Kolumba na Nowy Kontynent. Ta przerażająca „katastrofa”, jak sam Wright określił to w Testamencie, służył promowaniu stylu neoklasycystycznego i stylu Beaux-Arts, który był wówczas w pełnym rozkwicie i jawił się architektowi jako „tragiczna maskarada”, „przelewająca się fala megalomanii”, „bezsensowna wywrotka”. Od pompatycznej, eklektycznej i klasycystycznej estetyki tej wystawy, porównanej przez Wrighta do „niepokojącej sztuczki”, która „pokazywała kwieciste oblicze teoretycznego formalizmu akademii [i] wypaczenie tego, co było architektonicznie nowoczesne, zostało osiągnięte poprzez negację”, wywodził się z konwulsyjnego ogólnego pijaństwa, ponieważ wielu z nich euforycznie nawróciło się na odrodzeniowe sposoby popierane przez Targi, jak zauważył sam Wright: „każdy ambitny imbecyl, który wykonywał zawód architekta w całej Ameryce, był zafascynowany”. ^[6]

Targi kolumbijskie w Chicago

Elewacja domu Winslow

Sam Wright jednak czerpał owocną naukę z wizyty na jarmarku kolumbijskim, który z jednej strony niesławnie potwierdzał neomediewistyczne i neoklasyczne obyczaje, które miały tak duży oddźwięk w Ameryce końca XIX wieku, z drugiej służył tworzyć naszą japońską architekturę. W rzeczywistości, w chaosie jarmarku, otworzyła się mała sztuczna wyspa, Zalesiona Wyspa, wewnątrz której stworzono małą japońską świątynię Ho-o-den, zaprojektowaną przez Masamichi Kuru : wpływ tradycji japońskiej, tak Odległa od kanonów wystawienniczych, miała na Wrighta olbrzymią skalę i zostanie omówiona szerzej w akapicie Styl. Znamienne jest zatem, że w tym samym roku, w którym odkryto japońską architekturę, Wright zadebiutował po raz pierwszy w niezależnym studiu, mieszczącym się na ostatnim piętrze budynku Schillera przy Randolph Street w Chicago: „Wiem, że kiedy w 1893 ty Frank Lloyd Wright, architekt na panelu, w monokryształowej płycie na drzwiach budynku Schillera, przyczyny stagnacji kulturowej, które znalazłem, były w sugestiach wywieranych na społeczeństwo przez klasycyzm, który coraz bardziej przenikał prace AIAA. Ulotny owoc niedostatecznej edukacji architektonicznej, zatopił autentyczną jakość amerykańskiego życia”. Następnie, dzięki poprawie sytuacji gospodarczej,

Podczas gdy Sullivan zajmował się projektowaniem drapaczy chmur i dużych konstrukcji, zlokalizowanych w silnie zurbanizowanych kontekstach, Wright wolał zajmować się tematem - tylko pozornie skromniejszym - budownictwa jednorodzinnego, studiowanym z sugestiami płynącymi ze stażu u Sullivana, z recepcji japońskiej estetyki i reminiscencji z gier Froebelian: z tego połączenia wpływów narodził się Winslow House, który harmonizuje ornamentykę rodu Sullivanów z mocno uproszczoną geometrią, opartą na rygorystycznym wykorzystaniu linii poziomych, ale także Francis Apartments, Rollin Furbeck House, Husser House, a także bardziej tradycjonalistyczne (ale nie odporne na wpływy Japan i Sullivan), występował dla bardziej konserwatywnych klientów, takich jak Bagley House, Moore House I i Charles E. Roberts House. Również ważny w architektonicznej przypowieści Wrighta jest dom, który zaprojektował dla siebie w Oak Park, prawdziwe gimnazjum i laboratorium do eksperymentowania „z pierwszej ręki” z własnymi pomysłami architektonicznymi, a także oferujące schronienie coraz większej rodzinie po narodzinach Katarzyny w 1894 r. , Davida w 1895 i Frances w 1898.

Wielką wartość mają również domy preriowe , „domy preriowe” zamówione przez zamożną burżuazję Chicago, umieszczone wbrew nazwie w podmiejskiej części miasta. Kreacje preriowe , o czym bardziej rygorystycznie przyjrzymy się w akapicie dotyczącym styluotwierają się na otaczający je kontekst przyrodniczy i czerpią inspirację z tradycji Majów i prekolumbijskiej: charakteryzują się także organicznymi, ciągłymi przestrzeniami, które zaczynając od epicentrum kominka (któremu przypisano eksponowaną pozycję) rozwiń według precyzyjnych wzorów, a także z zasadniczo naturalnych materiałów budowlanych (takich jak drewno czy kamień) i stanowią pierwszą ważną odpowiedź na medytację Wrighta na temat domów jednorodzinnych. Te refleksje, zawarte już w Domu Hickox i Domu Bradleya ( cecha d'union między wczesnym Wrightem a dojrzałym), wydają się szczególnie widoczne w Domu Thomasa, w Domu Willitsa, a przede wszystkim w tym, co jest jednomyślne. uważany za arcydzieła kultury preriowej, czyli Coonley House w Riverside i Robie House w Chicago.

Mamah Borthwick Cheney

Portret Mamah Borthwick Cheney

Fotograficzny portret Wrighta wykonany w 1954 r.

Tymczasem w tym owocnym okresie prestiżowych osiągnięć potomstwo Wrighta i Kitty stało się szczególnie liczne – w rzeczywistości oboje spłodzili sześcioro dzieci w ciągu dziesięciu lat. Jednak w październiku 1909 roku w miłosnej biografii Wrighta pojawiła się kobieta: Mamah Borthwick, żona inżyniera Edwina Cheneya, który zlecił budowę willi, którą Wright projektował w Illinois. Mamah od razu zakochała się w Wright, który odwzajemnił ją w tej miłosnej namiętności. Protofeministka o znacznej głębi intelektualnej, wyblakła po pierwszym małżeństwie, Mamah pisała później: „Stałam nieruchomo na brzegu życia i patrzyłam, jak mija. Teraz chcę nurkować i pływać w rzece. Chcę poczuć prąd ». Poniższe słowa pochodzą jednak od Franka Lloyda Wrighta: „[Zwracając się do Mamah] Odkrycie, że dajesz mi wolność, sprawiło, że uwierzyłem, że może istnieć coś większego. Sprawiasz, że chcę być lepszy, jako mężczyzna i jako artysta. Byłabym taką smutną osobą, gdybym cię nie spotkała ... ».^[7]

Z drugiej strony był to delikatny okres dla Wrighta, który chciał przezwyciężyć model mieszkaniowy proponowany przez domy na prerii na rzecz architektury bardziej demokratycznej. Również dzięki tej stylistycznej niestabilności, skażonej subtelnymi nastrojami, w 1909 roku, kiedy budowa Robie House nie została jeszcze ukończona, Mamah i Wright opuścili swoje rodziny i wyjechali do Europy, gdzie architekta oczekiwał berlińczyk Ernst Wasmuth , który zamierzał pogrupować jego najważniejsze dzieła w portfolio, jako przykład jego stylu i umiejętności technicznych. Praca zatytułowana Ausgeführte Bauten und Entwürfe von Frank Lloyd Wrightzakończyło się zgrupowaniem ponad stu litografii dzieł Wrighta i zostało opublikowane w 1911 roku: rezonans, jaki wywoływał, wraz ze współczesną wystawą berlińską (całkowicie poświęconą pracom Wrighta) był ogromny i pomógł odbić się sławą architekta w kręgach europejskich środowisk kulturowych , podczas gdy w Ameryce jego nazwisko było pokryte skandalicznymi obelgami i plotkami.

Po berlińskim interludium Wright kontynuował swoje „dobrowolne wygnanie”, jak sam je określał, „w starożytnym Fiesole, wyżej niż romantyczne miasto, Florencja, w małej kremowej willi przy Via Verdi, idealnej do poszukiwania „schronienie obok tego, którego w moim życiu oprócz miłości wniósł zapał buntu”. Podczas pobytu w Fiesole Wright chodził na długie spacery i wycieczki, ^[8]bez gaszenia impulsów projektowych, zaprojektował idealną pracownię-dom z zamkniętym śródziemnomorskim ogrodem, otwartym na florenckich wzgórzach, z przeznaczeniem na włoską rezydencję dla siebie i Mamah. Wright nie chciał jednak pozostać na Starym Kontynencie i dlatego: po powrocie do Ameryki nie zrezygnował z tej ambicji i zaplanował nowy dom w dolinach Wisconsin, chrzcząc go Taliesin.

Rampa Guggenheima

Ostatnie lata

Taliesin był pierwszym poetą celtyckim VI wieku i pod tym imieniem Wright zamierzał uszlachetnić swoje walijskie pochodzenie. Znaczenie tej nazwy brzmiało „błyszcząca powieka”: dalekie od świecenia, to jednak los budynku, który miał się zawalić pod wpływem pożaru wznieconego przez Juliana Carltona, służącego z Barbadosu , 15 sierpnia 1914 r. ^{[ 9]}Oprócz Taliesina w płomieniach zginęli również Mamah, jej dwoje dzieci (John i Martha Cheney), ogrodnik David Lindblom, robotnik Thomas Brunker, projektant Emil Brodelle i syn innego robotnika, Ernesta Westona. Carlton, który po rozpaleniu pożaru na próżno próbował popełnić samobójstwo, trafił do więzienia w Dodgeville. Wright był zdruzgotany tym tragicznym epilogiem, który prasa zinterpretowała jako śmiertelną karę za jego rzekome występki nie tylko architektoniczne, ale i moralne, ale był gotów zacząć od nowa: „Ale ja ten dom odbuduję, aby duch śmiertelnicy, którzy to kochali, nadal żyjesz w tym samym miejscu. Mój dom wciąż tam jest – oznajmił później. ^[10]Z popiołów Taliesina I i relacji z Mamah powstał w rzeczywistości Taliesin II, przypieczętowany nowym małżeństwem z Olgą „Olgivanna” Lazovich Hinzenburg (relacje z Kitty definitywnie ochłodziły się do tego stopnia, że ​​oboje się rozstali) .

Tymczasem ostatnie dziesięciolecia Wrighta były bardzo gęste od zleceń i działań, pomimo traumy ekonomicznej, jaką doznała Ameryka w czasie Wielkiej Recesji: dzięki dwóm znaczącym publikacjom jego twórczości (w Holandii w 1925 i w Niemczech w 1926), Wright w 1930 działał jako prelegent na Uniwersytecie Princeton, a w 1932 został zaproszony przez Museum of Modern Art w Nowym Jorkuze względu na wiodącą rolę w stylu międzynarodowym. Wright, nawet w swoim stażu, był żywotnym, jeśli nie żywiołowym architektem, przekonywał, że „młodość w nas trwa, a przed nami najlepszy okres życia” – o czym świadczy zaproszenie do udziału w Światowym Kongresie Architektów w Moskwie w 1937, publikacja poświęconej mu monografii na Forum Architektonicznym w 1938, inspirujące debaty, które prowadził w Londynie w kwietniu 1939, wystawa ostatecznie zorganizowana w nowojorskim MoMA w 1951 oraz wystawa objazdowa (z przystankami w Filadelfii i Florencji). ) za swoje sześćdziesiąt lat architektury , niezbędne do wyeksportowania mitu tego, który,, okazał się zdolny do nadawania "formy architektonicznej mitom wolności". Ta sława była jeszcze bardziej wybuchowa dzięki projektowi Fallingwater i Muzeum Salomona R. Guggenheima , nadal uważanym za jedno z jego największych arcydzieł. ^[11]

4 kwietnia 1959 r. Wright został hospitalizowany z powodu rozdzierającego bólu brzucha, a następnie przeszedł operację 6 kwietnia tego samego roku. Jego zdrowie znacznie się pogorszyło, a już w 1937 cierpiał na okrutne zapalenie płuc: chociaż wydawało się, że poprawia się, zmarł w Phoenix 9 kwietnia 1959: jego ciało, początkowo umieszczone na cmentarzu Lloyd-Jones, obok Unity Chapel, Wisconsin, dziś spoczywa w Scottsdale w Stanach Zjednoczonych.

Styl

Architekt dziewiętnastowieczny czy dwudziestowieczny?

Okno zaprojektowane przez samego Wrighta w jego Domu Robie

Kilkakrotnie zaobserwowano, że Wright ukrywa paradoks architekta, który mimo iż był jednym z największych mistrzów XX-wiecznego modernizmu, był głęboko zakorzeniony w kontekście kulturowym XIX wieku: to przede wszystkim architekt Philip Johnson Zauważył to , który – nie bez żył perfidii – orzekł, że Wright był najważniejszym architektem dziewiętnastego (i pamiętaj, nie dwudziestego) wieku. ^[12]

Wright był architektem, który bynajmniej nie był przestarzały lub przestarzały, a jego głębokie związki z kulturą XIX wieku były nie tylko uzasadnione, ale nawet owocne, jak zauważył krytyk William Cranon:

Wpływy

Ralph Waldo Emerson

Odbitka albuminowa Ralpha Waldo Emersona z dagerotypu Josiah Johnson Hawes wykonana w 1857 r.

Ale z jakich dziewiętnastowiecznych wpływów czerpał Frank Lloyd Wright? Ten ostatni był zawsze uparcie decydowany, z wyjątkiem niektórych epizodycznych przypadków, w zaprzeczaniu obecności źródeł, które mogłyby mieć decydujący wpływ na jego twórczość:

W rzeczywistości przez całą swoją produkcję inspirował go ogromny konkurs źródeł, niekoniecznie architektonicznych, wśród których bez wątpienia najbardziej znaczące są gry Froebelian, twórczość Silsbee, Adlera i Sullivana, estetyka japońska i wreszcie myśl transcendentalna Ralph Waldo Emerson i Walt Whitman .

Ta sama tragiczna potrzeba prezentowania się jako indywidualny geniusz, obrazoburczy superman zdolny do uczynienia z siebie samolubnego i aroganckiego geniusza architektonicznego, jedynego i przez to niepowtarzalnego, ma swoje korzenie w myśli Ralpha Waldo Emersona , pisarza i filozofa amerykańskiego transcendentalna macierz. Niekwestionowany bohater intelektualnego panteonu rodu Wrightów, Emerson promował także ideał artysty, który samotny w obliczu zła świata, nie zatracił się w obliczu gróźb filistyńskich intelektualistów, ani niewolniczo naśladował twory innych, ale raczej uczynił swój geniusz, potępiając w ten sposób własną integralność i wartość:

Z drugiej strony Wright zasugerował swoim studentom Taliesin, aby „wierzyli całym sercem i służyli z całej siły temu, w co wierzą”, bez „konieczności dostosowywania się do potrzeb i warunków innych”, ponieważ to by skutkowało” Złe małżeństwo, a także zły architekt”. Co więcej, również od Emersona Wright czerpał szczerą miłość do Natury, która została pomyślana jako surowy materiał, ożywiony głębokimi wartościami estetycznymi i duchowymi, które odzwierciedlały boską wielkość, a architekt miał za zadanie odkrywać i destylować własne dzieła. .

Gry Froebel

Friedrich Fröbel

Jeśli dowiedział się od Emersona Wrighta, że ​​architekt musi filtrować wrodzoną duchowość nieodłączną od natury, od Friedricha Fröbla zaczerpnął inną naukę, a mianowicie, że duchowość tę można przypisać elementarnym formom geometrii euklidesowej.

Friedrich Fröbel był niemieckim pedagogiem i pedagogiem, który stworzył grę opartą na dydaktycznych „prezentach” składających się z klocków, kul, piramid, siatek modułowych i pasków kolorowego papieru, którymi dziecko miało za zadanie manipulować, łączyć i ponownie łączyć, aż do komponowania najpierw elementarne kształty geometryczne, potem bardziej złożone realia przestrzenne: tym działaniem kompozycyjnym ponadto wprowadzono dziecko w intuicję prawd i głębszych znaczeń niemożliwych do uchwycenia za pomocą werbalnych sformułowań i wyjaśnień. Według wielu krytyków Wright czerpał z teorii darów, tylko pozornie infantylnych, ze swojej umiejętności interpretowania relacji wymiarowych między formami i manipulowania przestrzeniami architektonicznymi, zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi, oraz skłonności do abstrakcji geometrycznej,

Oto kilka wspomnień samego Wrighta:

Japonia

Tygrys w śniegu autorstwa Katsushika Hokusai

Innym potężnym źródłem inspiracji dla architektury Wrighta była estetyka Japonii. Architekt zawsze niechętnie przyznawał się do wpływu, jaki wywarła na jego prace japońska architektura, wolał raczej mówić o japońskich grafikach , być może obawiając się, że ta ostatnia utraci swoją oryginalność i w konsekwencji zdewaluuje: z tego powodu zawsze wolał mówić o japońskim druki , a nie konstrukcje, w taki sposób, aby przyznać się do długu bez poświęcania własnej wyjątkowości. Poniżej cytat z samego Wrighta:

Mocno ulegająca fascynacji Ho-o-den, japońska świątynia zrekonstruowana filologicznie z okazji jarmarku kolumbijskiego w Chicago w 1893 roku, a także czytanie Księgi herbaty przez Okakura Kakuzo, pisarz, który głosił wyższość Wschodu nad skorumpowaną cywilizacją zachodnią, Wright stał się zapalonym kolekcjonerem japońskich grafik i gorliwym wielbicielem kultury japońskiej w ogóle. Ten ostatni zdążył już podbić zachodni gust, dzięki zapośredniczeniu takich malarzy jak Whistler i krytyków-handlarzy jak bracia de Goncourt, nawet jeśli większość jego użytkowników odbierała go w sposób naiwny, bezkrytyczny, inscenizując z nim „wyrafinowany, ale efektywna forma egzotycznej ucieczki z wyraźnym snobistycznym śladem: Wright, przeciwnie, z zadowoleniem przyjmuje wpływ japońskiej kultury figuratywnej w sposób nie tylko cytatowy, ale absolutnie pozytywny, czerpiący z niej głębokie nauki etyczne i estetyczne: linearność niezbędność ich eleganckich i stylizowanych kształtów,

Według Wrighta, podsumowując, japońska kolorowa ksylografia była dla Zachodu ważną lekcją właśnie dlatego, że oczyszczona z wszelkich wyrafinowań potrafi dzięki uproszczeniu uchwycić, że nie jest trywializacją (do tego stopnia, że ​​„eliminacja zbędny” był tematem, nad którym często medytował), struktury rzeczywistości poza wszelkim zróżnicowaniem wyglądu, eliminując w ten sposób niedostrzegalną opozycję między poznającym a poznawanym, między przedmiotem a podmiotem: wszystkie koncepcje tłumaczone architektonicznie z osmotycznym zarządzaniem przestrzeń, która w wielu pracach Wrighta – takich jak Dom nad Wodospadem – płynie do wewnątrz bez przerwy z zewnątrz.

Dom Robie

Domy na prerii

Ze swojego profesjonalnego chrztu, z japońskich druków, z transcendentalizmu i z dydaktyki Froebel, Wright czerpał niepowtarzalne nauki, które wprowadzał w życie w domach preriowych , „domach prerii”. Rozmyślając przez długi czas nad problemem mieszkaniowym, Wright dochodzi do potępienia absolutnej nieadekwatności budynku mieszkalnego obecnego w Chicago, którego prerie były nieodwracalnie „najeżone zbędnymi we wszystkich swoich częściach, z wszelkimi możliwymi sposobami [...] ] pudełka przebite wszędzie, aby wpuścić światło ». ^[17]

Wyraźna i gwałtowna odmowa tego sposobu budowania, będąca wynikiem lat konformizmu i akademickiej inercji, przekłada się zatem na potrzebę nowych, prostych struktur mieszkalnych, wolnych od zbędnych nadużyć, inspirowanych rzeczywistymi potrzebami życia codziennego i ogólnie odpowiadających na kryteria architektury, którą Wright ochrzcił jako organiczność. Nowy dom amerykański, na który liczył (a potem projektował) Wright, znosi zatem wszystkie te elementy, które są zbyteczne w projekcie, a przez to szkodliwe, poczynając przede wszystkim od wewnętrznych przegród: pierwsze zwycięstwo Wrighta polegało właśnie na zniszczeniu wall box, w celu anulowania wielowiekowej niewoli sztucznych prostokątnych ścian dzielących, które rozrywając kubaturę budynku na wiele odizolowanych i niekomunikujących się jednostek środowiskowych ("cele więzienne" według architekta), ^[18] anulowane to wzajemne przenikanie się między jednostkami elementów funkcjonalnych niezbędnych do zapewnienia dobrego standardu życia. Rozbiórka pudełkowatej koperty i negacja przestrzeni przeznaczonej na amfiladęsymetryczne pokrywają się dla Wrighta z nowym sposobem pojmowania dystrybucji wewnętrznej, interpretowanej w sposób swobodny i płynny dzięki rezygnacji z korytarzy jako urządzenia dystrybucyjnego, do skalibrowanego dozowania między skompresowanymi przestrzeniami i dużymi przestrzeniami oraz z użyciem niewielkiej ilości partycji .

Fizycznym i idealnym punktem rozmieszczenia domów na prerii Wrighta stał się wreszcie kominek, archetyp domowego ogniska, które ożywia życie rodzinne w niemal święty sposób, który swoją stałą masą wyróżnia się w centrum tych domów: Widok żywego płomienia płonącego między solidnymi ścianami domu dawał mi przyjemne samopoczucie; uczucie, które sprawiło, że odpoczywałem ”- przyznałby sam Wright.

Architektura organiczna

Spadająca woda

Ten sam temat szczegółowo: Architektura organiczna .

Promowany przez Wrighta nowy sposób tworzenia architektury, poprzez spalanie wszelkich odniesień akademickich, charakteryzował się także głębokim powiązaniem z morfologią miejsca, w którym się znajdowała. Dla Wrighta w rzeczywistości produkt architektoniczny nie musiał po prostu zwracać przyjemnego końcowego efektu estetycznego, ale musiał skutecznie zintegrować się z otaczającym kontekstem: wzmocniony myśleniem transcendentalistycznym, Wright oprócz promowania powrotu od sztuczności do prostoty, pielęgnował autentyczny kult Natury, rozumiany jako abstrakcja o osiemnastowiecznym posmaku i jako źródło osobistego, duchowego, a nawet fizycznego dobrostanu dla tych, którzy okazali się zdolni uchwycić jej mistyczną stronę. Szanująca harmonia między środowiskiem zabudowanym a środowiskiem naturalnym, dlatego

Pojęcie „architektury organicznej” jest pojęciem często deprecjonowanym przez częste trywializacje, które mają na celu przywołanie zaokrąglonych i otaczających kształtów przypuszczalnie inspirowanych Naturą lub ponowne połączenie się z utopią „architektury naturalnej” (koncepcją, która sama w sobie nie istnieje). ^{[19] [20]} Sam Wright był świadomy wypaczeń, jakim podlegała jego filozofia projektowania i odczuwał potrzebę osobistego sprecyzowania samego znaczenia swojej misji architektonicznej:

Kiedy Wright odnosi się do architektury organicznej, mówi zatem o zasadzie harmonii, rozwoju i spójności analogicznej do zrównoważonych i skoordynowanych relacji części obecnych już na przykład w architekturze klasycznej :

To jest wciąż:

Związek między Domem nad wodospadem a strumieniem poniżej

Z tych cytatów wynika, że ​​architektura organiczna zaproponowana przez Wrighta odrzuca stosowanie sterylnych form organicystycznych , oceniając, że jest bezwładna w poszukiwaniu zakorzenienia we własnym kontekście i zaprzecza np. materialnemu i przestrzennemu antynaturalizmowi funkcjonalizmu Le Corbusiera . (z czego aprobuje koncepcję swobodnego planu i zastosowanie żelbetu , ale odmawia standaryzacji i wywyższenia maszyny). Wręcz przeciwnie, właściwie organiczne podejście będzie według Wrighta podejściem, w którym „forma i funkcja są jednym”, zawsze cytując słowa Wrighta ^{[22] .}i gdzie uwaga zostanie zwrócona na harmonijną relację między częściami a całością, między mieszkańcem a zamieszkiwanym obszarem, między budynkiem a kontekstem, ustanawiając dialektykę, której wyrazem może być architektura.

W tym sensie paradygmatycznym przykładem jest słynny Dom nad wodospadem, który harmonijnie nawiązuje do leżącego poniżej potoku z umiejętną dialektyczną grą pomiędzy ściskającą grawitacją pionowych kamiennych murów a lekką dematerializacją wspornikowych tarasów w żelbecie, jak gdyby rozszerzać skalne rozwarstwienie, na którym dom wznosi się nad wodospadem . Same wnętrza, równolegle, tworzą polifonię przestrzeni, które w metaforyczny sposób włączają elementy otoczenia, w którym znajduje się dom: powietrze ewokowane w świetliku; woda, zarówno fizyczna, jak i wizualna obecność z nawisem na strumieniu i dźwięk z jego rykiem, który rytualnie przecina przestrzenie; ogień w zwykłym kominku; skała, czasem wymieniana w całości, jak w wielkim głazie przed paleniskiem,^[23] Podobnie jak ukochani japońscy mistrzowie, tacy jak Hokusai , w ten sposób Wright jest w stanie uchwycić duchową esencję obecną w zewnętrznym świecie przyrody i wprowadzić ją do swojej pracy, ożywiając w ten sposób architekturę, która jest intymna. związane z naturą miejsca: w ten sposób tematem nie jest szacunek lub nie do otaczającego środowiska, ale organiczne podejście, dzięki któremu artefakt zostaje tak zakorzeniony w kontekście, dla którego nie można już myśleć o takim miejsce bez takiego związku.

Domy Usonów

Ten sam temat w szczegółach: Usonia § domy usońskie .

Wybrane prace

Ten sam temat szczegółowo: Frank Lloyd Wright's 20th Century Architectural Works .

Książki

• Ausgeführte Bauten und Entwürfe von Frank Lloyd Wright ( teka Wasmuth ) (1910);
• Architektura organiczna: architektura demokracji (1939);
• W sprawie architektury: eseje Franka Lloyda Wrighta dla Architectural Record 1908-1952 (1987);
• Wizje Wrighta: Fotografie Farrella Grehana, Wprowadzenie Terence'a Riley'a ISBN 0-8212-2470-0 (1997).

Projektowanie

Notatka

Bibliografia

• Marco Dezzi Bardeschi, Frank Lloyd Wright , w Mistrzowie XX wieku , przyp. 12, Florencja, Sansoni, 1970.
• Terence Riley, Peter Reed i in. , Frank Lloyd Wright , Electa, 1994.
• Luciana Miotto, Dossier sztuki , Giunti, 2014, ISBN  8809801377 .
• ( EN ) Meryle Secrest, Frank Lloyd Wright, biografia , 1998, ISBN  9780226744148 .

Powiązane przedmioty

• Architektura organiczna
• Arkologia
• XX-wieczne dzieła architektoniczne Franka Lloyda Wrighta

Inne projekty

• Wikicytaty zawiera cytaty z lub o Franku Lloydzie Wright
• Wikimedia Commons zawiera obrazy lub inne pliki dotyczące Franka Lloyda Wrighta

Zewnętrzne linki

• Wright, Frank Lloyd , na treccani.it
• Frank Lloyd Wright, Fiesole 1910 , na architettura.it .
• Frank Lloyd Wright i Cinema , na stronie Architettura.it .
• Frank Lloyd Wright i domy z bloków tekstylnych (w formacie pdf)
• Franka Lloyda Wrighta. Sześć prac , na icar.poliba.it . Pobrano 13 listopada 2005 (zarchiwizowane z oryginału 9 listopada 2005) .
• ( EN ) Fundacja Franka Lloyda Wrighta , na franklloydwright.org . Pobrano 13 stycznia 2005 (zarchiwizowane z oryginału 4 czerwca 2014) .
• Frank Lloyd Wright — biografia, dom sztuki i rzemiosła , na stronie ahome.co.uk .

Portal architektoniczny

Portal biograficzny