język francuski

Ten wpis lub sekcja o językach nie przytacza niezbędnych źródeł lub te obecne są niewystarczające . Możesz poprawić ten wpis , dodając cytaty z zaufanych źródeł zgodnie z wytycznymi dotyczącymi korzystania ze źródeł . Postępuj zgodnie z referencyjnymi wskazówkami projektowymi .

francuski francuski
Używany w	Francja Kanada Belgia Szwajcaria Luksemburg Monako (i inne...)
Regiony	Europa , Ameryka , Afryka , Azja , Oceania
Głośniki
Całkowity	274,1 mln (Etnolog, 2022)
Klasyfikacja	16 (2021)
Inne informacje
Pismo	Alfabet łaciński
Facet	SVO - fleksyjny - biernik (kolejność półwolna)
Taksonomia
Filogeneza	Języki indo -europejskie Języki  italskie   Języki romańskie    Języki włosko-zachodnie     Języki gallo-iberyjskie Języki gallo-romańskie      Język ol Francuski ( français )
Oficjalny statut
Oficer w	Unia Europejska Unia Afrykańska Organizacja Narodów Zjednoczonych UNESCO UNICEF UNEP NATO OECD Rada Europy OIF OBWE Interpol Francja Belgia Benin Burundi Burkina Faso Kamerun Kanada Czad Komory Wybrzeże Kości Słoniowej Gabon Dżibuti Gwinea Gwinea Równikowa Haiti Liban Luksemburg Madagaskar Mali Mauretania Monako Mauritius Niger Republika Środkowoafrykańska Kongo DR Kongo Rwanda Senegal                                                              Seszele Szwajcaria Togo Vanuatu       Język kulturowy i/lub administracyjny: Algieria Andora Dominika Laos Maroko Saint Lucia Tunezja Język regionalny i/lub mniejszościowy: Amapá Cabinda Wyspy Normandzkie Luizjana Maine Pondicherry Saara Dolina Aosty
Regulowany przez	Académie française Office québécois de la langue française
Kody klasyfikacyjne
ISO 639-1	fr
ISO 639-2	fre (B) / fra (T)
ISO 639-3	fra( PL )
Glottolog	stan1290( PL )
Językoznawstwo	51-AAA-i
Fragment w języku
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka , art. 1 Tous les êtres humains naissent libres et égaux en dignité et en droits. Ils sont doués de raison et de conscience et doivent agir les uns envers les autres dans un esprit de fraternité.
Rozmieszczenie geograficzne języka francuskiego
podręcznik

Francuski ( français , AFI : [fʁɑ̃ˈsɛ] ) to język należący do grupy języków romańskich . Od 2022 r. posługuje się nim łącznie 274,1 mln użytkowników ^[1] .

Rozpowszechniony jako język ojczysty we Francji metropolitalnej i zamorskiej , w Kanadzie (głównie w prowincjach Quebec i Nowy Brunszwik , ale ze znaczącą obecnością także w Ontario i Manitobie ), w Belgii , Szwajcarii , na licznych wyspach karaibskich ( Haiti , Dominika , Saint Lucia ) i Oceanu Indyjskiego ( Mauritius , Komory i Seszele ), Luksemburg iKsięstwo Monako , jest językiem urzędowym około 32 państw rozsianych na wszystkich kontynentach (jako spuścizna francuskiego imperium kolonialnego i kolonizacji belgijskiej ), a także wielu organizacji międzynarodowych takich jak ONZ , NATO , Międzynarodowy Komitet Olimpijski oraz Światowy Związek Pocztowy . Jest to również, obok angielskiego i niemieckiego , jeden z trzech języków roboczych Unii Europejskiej . We Włoszech jest używany i chroniony w Dolinie Aosty , gdzie ma status współoficjalny ^[2] zWłoski

Chociaż nie znajduje się na pierwszym miejscu wśród najczęściej używanych języków na świecie pod względem liczby native speakerów (80,0 mln według Ethnologue, 2021), zamiast tego zajmuje drugie miejsce pod względem rozpowszechnienia (po angielskim ) pod względem liczby krajów, w których jest oficjalny i według liczby kontynentów, na których jest używany. Szacunki całkowitej liczby użytkowników są trudne ze względu na większe rozpowszechnienie francuskiego jako drugiego języka niż jako języka ojczystego oraz dużą wagę, jaką ogromne terytoria francuskojęzycznej Afryki mają w demografii tego języka , w którym postęp wiedzy języka francuskiego stale rośnie dzięki szkoleniu i dla którego nie zawsze są dostępne dokładne lub aktualne statystyki. Jednak według szacunków^[3] , na świecie jest około 300 milionów użytkowników (jest to piąty najczęściej używany język na świecie pod względem całkowitej liczby użytkowników). Ale dla wielu native speakerów (L1) jest to liczba 17.

Francuski jest obecnie drugim najczęściej nauczanym językiem na świecie po angielskim, również dzięki rozległej sieci usług językowych i kulturalnych skupionych w Centres Culturels Français (CCF, zależne od ambasad) oraz w biurach Alliance française .

Historia

Ten sam temat szczegółowo: język starofrancuski .

Rozprzestrzenianie się języków gallo- romańskich w regionie francuskim . Odcienie zielone i żółte wskazują na idiomy należące do rodziny języków d'oïl; czerwone odcienie wskazują języki d'oc, natomiast warianty francusko- prowansalskiego zaznaczono na niebiesko .

Francuski jest wynikiem zanieczyszczenia językowego, jakiemu uległa wulgarna łacina w zromanizowanej Galii , zwłaszcza począwszy od V wieku . Wśród głównych idiomów, które przyczyniły się do zmiany języka mówionego w Galii w okresie późnego antyku wymienia się:

• Język celtycki , główny istniejący wcześniej język łaciny , który miał ogromny wpływ na sedymentację niektórych osobliwości fonetycznych typowych dla języka francuskiego, takich jak używanie nosów czy zaburzonych samogłosek. Jeśli chodzi o leksykon , wpływ języka galijskiego był bardziej ograniczony: obecnie istnieje nie więcej niż sto francuskich określeń pochodzenia celtyckiego, w tym koszulka („koszula”, od CAMISIAM), cervoise („piwo fermentowane”, od CERVESIAM) , baiser ("pocałunek", już poświadczony w Catullus jako BASIUM) i char(„rydwan”, z CARRUM). Wiele toponimów francuskich miast również pochodzi z epoki celtyckiej (LUTETIA PARISIORUM: Paryż ; ROTOMAGUS: Rouen ; CATOMAGUS: Caen ; BELLOVACI: Beauvais ).
• Języki zachodniofrankońskie i inne języki linii germańskiej, którymi posługują się Frankowie , reprezentują główne idiomy superstrate w odniesieniu do łaciny wulgarnej Galii. Spośród języków romańskich najmniej konserwatywnym względem języka ojczystego okazuje się francuski, prawdopodobnie także ze względu na wysoki wskaźnik germanizacji. Podobnie jak w języku włoskim , wiele terminów związanych z polem semantycznym wojny ( guerre , z WERRA) ma pochodzenie germańskie, wśród najczęstszych szpad ("miecz", od SPATHA), blesser i blessure ("rana" i "rana", z BLESSE), a nawet gagner(„wygrać starcie”, co później stało się powszechnym znaczeniem, z WAIDANJAN). Liczne abstrakcyjne terminy wskazujące na kolory ( blanc , „biały”, od BLANK), cechy moralne lub charakter ( bogaty , „bogaty”; hardi , „odważny”, „odważny”; wyluzowany , „brzydki” ;) oraz administrację terytorialną ( lenno , „feud”, od FEHU; ban „ban”, od BAN; alleu „allodio”, od AL-OD; markiz „marquis”, od MARKA) są pochodzenia germańskiego. Z morfologicznego punktu widzenia francuski odziedziczył liczne przyrostki z języka frankońskiego, takie jak -ISK, które następnie przekształciło się w -ois,("Francuski", z FRANKISK, wolny człowiek) lub pejoratywny -ARD (w vieillard , "stary człowiek"; bâtard , "bękart").

Języki romańskie, które rozwinęły się we Francji na podstawie tych wpływów, zostały wyartykułowane w rozgałęzionym systemie wariantów regionalnych. Językoznawcy przywołują każdy z tych języków z powrotem do trzech odrębnych rodzin: języków Oïl (używanych na północ od Loary; wśród najbardziej reprezentatywnych są francuski paryski, waloński w Belgii i anglo-normański ), które języków Oc używanych na południe od Loary (wśród nich najważniejszy jest zdecydowanie prowansalski) i wreszcie francusko- prowansalski, powszechnie używany na obszarze geograficznym między Sabaudią, francuskojęzyczną Szwajcarią, Valle d'Aosta i piemonckimi dolinami Arpitan .

Część przysięgi

O ewolucji wulgarnej łaciny używanej w Galii świadczą liczne dokumenty, które można umieścić między końcem VIII w. a początkiem X. Do najciekawszych tekstów należy Słownik Reichenau , powstały na północ od Loary w okolicach rok 750, w którym pojawiają się pewne przesunięcia znaczeniowe terminów obecnych już w klasycznej łacinie, które następnie nabrały innego znaczenia w języku francuskim (czasownik DONO jest nałożony na bardziej klasyczne FERO; dziś w języku francuskim czasownik donner w rzeczywistości oznacza „dawać” a nie „oddawać”, wulgarny termin FORMATICUM, z którego wywodzi się współczesny fromage , również zastępuje klasyczne CASEUM).

Jednak uczeni mają tendencję do identyfikowania przysięgi strasburskiej (842), dokumentu o fundamentalnym znaczeniu dla historii politycznej i językowej Europy, w prawdziwej metryce urodzenia języka francuskiego . Traktat ten kładzie bowiem podwaliny pod narodziny tej struktury politycznej odpowiadającej dzisiejszej Francji , podczas gdy obecność wyraźnej rozbieżności między językiem rzymskim używanym w Galii a językiem Teotisca używanym na prowincjach germańskich jest teraz ewidentna . Pierwszym tekstem literackim w języku francuskim, o którym mamy pewne informacje, jest Sequenza di Sant'Eulalia(888), charakteryzujący się użyciem rytmicznej prozy w regularnych odstępach czasu i rozwojem prymitywnej formy nowego trybu warunkowego.

Język francuski wywarł znaczny wpływ na rozwój języka angielskiego po podboju Anglii przez Normanów Wilhelma Zdobywcy ( bitwa pod Hastings , 1066). Anglo-Norman ugruntował swoją pozycję jako nowy język dworski, ograniczając dotychczasowy anglosaski idiom do rangi języka ojczystego używanego przez analfabetów. Z biegiem czasu jednak więzi polityczne i kulturowe między Anglią a Normandią osłabły, co spowodowało utratę wigoru przez Anglo-Normana, który ostatecznie został wchłonięty przez tubylca saskiego. Rezultatem tej ewolucji były narodzinyMiddle English , język, który zachował typowo germańską strukturę morfo-syntaktyczną, ale zawierał leksykon składający się głównie z haseł francuskich i łacińskich.

Jednak w kontekście kontynentalnym wczesna afirmacja Paryża jako centrum władzy politycznej i gospodarczej we Francji pomogła wzmocnić pozycję języka francuskiego , odmiany języka oïl używanego w regionie Île-de-France , który powoli zaczął osiedlić się na innych dialektach. Jednak przez większą część średniowiecza kultura i literatura języka Oïl, który rozwinął się na północ od Loary, współistniała z kulturą i literaturą języka Oc, który rozkwitał między XI a XIII wiekiem w regionie Midi . Ta sytuacja równowagi utrzymywała się aż do krucjaty albigensów zakazanej w 1209 r. przez króla Filipa Augustaprzeciwko katarom z miasta Albi . To traumatyczne wydarzenie przyczyniło się do dewastacji dworów prowansalskich i upadku kultury oksytańskiej, która ostatecznie utraciła dominację na rzecz Francuzów. Mimo tej ekspansji łacina przez długi czas pozostawała językiem szkoły, kultury akademickiej i dekretów królewskich. Dopiero wraz z Ordonnance de Villers-Cotterêts , ogłoszonym przez króla Franciszka I w 1539 r., język francuski stał się oficjalnym językiem dekretów królewskich i aktów parlamentarnych.

Franciszek I , władca, który promulgował Ordonnance de Villers-Cotterêts w 1539 roku.

Wojny włoskie (1494-1559) pozwoliły Francji zetknąć się z artystycznymi i literackimi wytworami włoskiego renesansu . Spotkanie to miało również głębokie wpływy z językowego punktu widzenia, wraz z narodzinami francuskiego Petrarchizmu i przyjęciem wielu łacińskich terminów pochodzenia kulturowego, często akceptowanych w ich zitalianizowanej formie. W tym samym okresie jesteśmy świadkami narodzin ruchu poetyckiego Plejady , którego członkowie zmierzają w kierunku akademickiej kodyfikacji języka francuskiego, aby oczyścić go z barbarzyństwa i wzmocnić jego wewnętrzne cechy clarté i miara . W 1549 poeta Joachim du Bellayopublikował swój traktat Défense et illustration de la langue française , w którym ostro zaatakował „popularną” mieszankę językową stosowaną przez autorów późnego średniowiecza, argumentując potrzebę promowania znakomitego języka, który mógłby być jednocześnie idiomem używania i pióra. W drugiej połowie XVI w. paryski francuski zaczął być znany (ale jeszcze nie używany) na całym terytorium kraju, wzbogacając się w formy gramatyczne i leksykony poprzez przyswajanie terminów filozoficznych, politycznych i naukowych zaczerpniętych bezpośrednio z łaciny literackiej.

Wiek XVII ( Grand Siècle ) uważany jest za złoty wiek dla rozprzestrzeniania się języka, literatury i kultury francuskiej w Europie. W 1635 r. kardynał Richelieu założył Académie française , ciało, które do dziś nadzoruje używanie tego języka i jego odmian, w celu uczynienia z francuskiego języka międzynarodowej dyplomacji, a także języka odniesienia dla wymiany wydarzeń kulturalnych między ludźmi różne narodowości. Traktat westfalski (1648), który zakończył krwawą wojnę trzydziestoletniązostał sporządzony w języku francuskim i zapoczątkował polityczną i kulturalną hegemonię Francji, która miała trwać do 1815 roku. W drugiej połowie stulecia prestiż dworu Ludwika XIV przyczynił się ponadto do uczynienia z francuskiego urzędnika językowego elity arystokratyczne i intelektualne całego kontynentu. W międzyczasie kontynuowano działalność normatywną Académie poprzez przyjęcie reformy pisowni mającej na celu normalizację niektórych wahań sięgających średniowiecza ( Roy stał się Roi ; françoys stał się français ). Wraz z publikacją Dictionnaire de l'Académie française(1694), wreszcie model racjonalności i jasności, z którym język francuski i Francja do dziś utożsamiają się, został definitywnie ustanowiony w granicach państwowych.

W XVII wieku Francuzi zaczęli również umacniać swoją pozycję na kontynentach pozaeuropejskich dzięki kolonialnej ekspansji Francji . Wraz z założeniem Québecu (1608), język Moliera powstał po raz pierwszy w Ameryce Północnej , gdzie społeczność pierwszych osadników, głównie z Normandii i Bretanii , stworzyła kontinuum o jednorodności kulturowej i językowej, do której dotarła sama Francja zaledwie dwieście lat później.

Wydanie czwarte w dwóch tomach Dictionnaire ( 1768 ).

W epoce Oświecenia francuski nadal utrzymywał się jako język europejskiej dyplomacji i kultury. Publikacja Encyclopédie pomogła również wzmocnić jej pozycję jako lingua franca w rozpowszechnianiu wiedzy technicznej i naukowej. Niektóre z tekstów fundamentalnych dla narodzin nowoczesnej teorii państwa pochodzą właśnie z tego okresu; do najważniejszych należą Lettres persanes Monteskiusza (1721) i Esprit des lois (1748) oraz Dictionnaire philosophique Woltera .

Dopiero wraz z rewolucją francuski stał się prawdziwie narodowym i popularnym językiem. Jeśli do tego czasu, w rzeczywistości, większość ludności nadal wypowiadała się w różnych lokalnych dialektach, rząd republikański wydał szereg dekretów mających na celu przekształcenie tego, co przez wieki było dworskim idiomem, w język Wielkiego Narodu . Ogólnodostępna i bezpłatna edukacja dla wszystkich pozwoliła wzmocnić obecność Francuzów na tym terenie. Używanie patois było odradzane i zaciekle zwalczane, ponieważ uważano je za narzędzie ignorancji i zepsucia moralnego. Z drugiej strony język narodowy powinien uosabiać republikańskie i patriotyczne wartościLiberté, Égalité, Fraternité . W XIX wieku , podobnie jak podboje kolonialne w Afryce , Azji i Oceanii , otworzyły się nowe przestrzenie dla światowej ekspansji języka, ulepszenie narodowego systemu szkolnego i postępujące rozpowszechnianie prasy codziennej pozwoliło francuskiemu na definitywne ugruntowanie się jako język używany na całym terytorium kraju.

Kaligram Apollinaire'a

W międzyczasie romantyzm wprowadził pewne elementy innowacji w literackim użyciu języka . Kontrowersje przeciwko klasycznym regułom zaowocowały przyjęciem języka otwartego na infiltrację języków regionalnych czy różnych żargonów społecznych. W dziewiętnastym do publikacji siódmego wydania Słownika Akademii Francuskiej zastosowano reformę ortograficzną języka francuskiego z 1878 r. , która przyniosła niewiele , ale znaczących zmian w języku .(1862), szeroko zakrojona refleksja nad fenomenem językowym argot , żargonu używanego od początku XIX w. przez półświatekparyski Guillaume'a Apollinaire'a i Futurystów . Nowy młodzieńczy slang, znany jako verlan , pochodzi z lat 50. XX wieku i opiera się głównie na odwróceniu kolejności sylab w słowie.

Choć tradycja normatywna o charakterze akademickim przetrwała do dziś, język francuski początku XXI wieku charakteryzuje się obecnością pewnej liczby zapożyczeń z różnych dziedzin semantycznych. W kontekście leksykonu sportowego i potocznego szczególnie częste są anglicyzmy ( wyzwanie zamiast défi , aby wskazać „wyzwanie” w sporcie; mecz , aby wskazać mecz; wynik , aby wskazać „punkt”; praca , aby wskazać prace sezonowe), natomiast , w przeciwieństwie do tego, co dzieje się we Włoszech, leksykon związany z informatyką lub ekonomią jest bardziej zfrancuskidiscque dur zamiast „dysk twardy”; souris zamiast „myszy”; pourriel zamiast „spam”; kurier zamiast „e-mail”; taux d'zobowiązania za „rozprzestrzenianie się”; oznaczenie agencji oznaczającej „agencję ratingową”). W kontekście języka, którym posługują się imigranci i ich potomkowie na banlieues, niektóre wyrażenia idiomatyczne odnotowują obecność skonsolidowanych pożyczek z języka arabskiego , ze względu na masową imigrację z krajów arabskojęzycznych.

Dyfuzja na świecie

Ten sam temat szczegółowo: Języki Francji .

Dystrybucja francuskich native speakerów w 6 krajach w 2021 roku.

W wyniku kolonialnej ekspansji Francji i, w mniejszym stopniu , Belgii , w epoce imperializmu , francuski jest obecnie używany płynnie w ponad 35 państwach rozsianych na pięciu kontynentach . Chociaż „standardowy francuski”, zwany także français international , jest uważany za wzór do nauczania języka na poziomie szkolnym na całym świecie, istnieje wiele lokalnych wariantów, które z czasem zostały wzbogacone zapożyczeniami, wyrażeniami idiomatycznymi lub typowymi wpływami -istniejące kultury na obszarze geograficznym, na którym się rozwinęły.

Nie możemy mylić tych wariantów francuskiego z tym, co bardzo często błędnie określa się jako „dialekty” używane we Francji. Dokładnie tak jak w przypadku włoskiego , tak naprawdę tego ostatniego nie można uznać za proste warianty francuskiego. W rzeczywistości są to języki autonomiczne, które w obliczu rozwoju języka paryskiego przeszły postępujący społeczno-kulturowy upadek , do tego stopnia, że ​​zostały zdegradowane do wymiaru zdecydowanie mniejszościowego. Dotyczy to języków Oïl, takich jak waloński , pikardyjski czy normański , a jeszcze bardziej rodziny języków oc, takich jak prowansalski ., które mają autonomiczną filogenezę. We Francji uczeni i językoznawcy nie mówią o dialektach, lecz o langues régionales .

Rozkład geograficzny

Ten sam temat szczegółowo: Frankofonia .

Państwa suwerenne wyróżniono pogrubioną czcionką, natomiast zależności i regiony autonomiczne oznaczono normalnym charakterem.

Europa

Język francuski rozwinął się historycznie w Europie, gdzie posługuje się nim około 73 miliony native speakerów. Główne europejskie miejsca, w których mówi się tym językiem to Francja , Belgia , Szwajcaria , Luksemburg i Dolina Aosty . Odmiany te, pozostając zasadniczo podobne, mają bardzo interesujące cechy leksykalne i fonologiczne.

Francja

Francuzi z Paryża

Widok na Paryż z katedry Notre-Dame .

Definicja paryskiego francuskiego jest w przybliżeniu równoważna definicji standardowego francuskiego, będąc wariantem stolicy, który jest wzorem dla nauczania języków na całym świecie. W ramach tego wariantu występują jednak znaczne rozbieżności, głównie podyktowane czynnikami społeczno-kulturowymi. Na przykład banlieusardowie pochodzenia Maghrebi czy studenci Dzielnicy Łacińskiej raczej nie będą wypowiadać się za pomocą leksykonu i struktury składniowej, które respektują zasady dyktowane przez Académie française . Victor Hugo określił już przemówienie paryskie jako dobry kompromis ”choisi par les peuples comme intermédiaire między l'excès de consonnes du nord et l'excès de voyelles du midi ”. Ponieważ paryski francuski jest utożsamiany ze standardowym francuskim, bardzo trudno jest zidentyfikować „dialektalne” cechy, które odróżniają go od innych Warianty Z drugiej strony można podkreślić pewne specyficzne elementy mowy paryskiej, a co za tym idzie, standardowego francuskiego, które nie zawsze pojawiają się w praktyce stosowania innych wariantów dialektalnych.

• Powszechne użycie r uvulara.
• Wzmocnienie nosowej wymowy n poprzedzonej samogłoską o (jak w , mon , bon bon ) i odpowiednie osłabienie nosowej wymowy n poprzedzonej u (jak w parfum ).

Jeśli chodzi o morfologię i gramatykę, paryski francuski preferuje bardziej niż inne warianty użycie imiesłowów do wyrażenia nieokreślonej ilości (np. „Compro il pane” = „ J'achète du pain ”), a także akordu imiesłowu czasownika avoir poprzedzonego zaimkami względnymi lub zaimkami wyrażającymi dopełnienie („To są desery, które zrobił na dzisiejszy obiad” = „ Ce sont les gâteaux qu'il a preparés pour le dîner de ce soir ”).

Północnofrancuski

Pod definicją français septentrional mieszczą się wszystkie te idiomatyczne warianty rozpowszechnione na północ od Paryża , na które mają wpływ języki d'oïl inne niż francuski, takie jak waloński , pikardyjski czy normański . Główne różnice w stosunku do języka standardowego mają charakter fonologiczny: wszystkie nosy wymawiane są z większym naciskiem, przy czym zjawisko liaison występuje również w tych przypadkach, w których prawo akademickie ma tendencję do jego pomijania. Wymowa samogłosek zamkniętych jest również szczególnie wyraźna. Jeśli chodzi o leksykon, zapożyczenia z języków regionalnych współistnieją z wyrażeniami zapożyczonymi zBreton , z flamandzkiego lub niemieckiego , tradycyjnie używany przez mniejszości zamieszkujące tereny przygraniczne.

południowy francuski

Warianty języka francuskiego używane na południe od Loary są pod wpływem koegzystencji z prowansalskim , który nadal służył jako język ojczysty dla dużej części ludności wiejskiej, przynajmniej do pierwszej połowy XX wieku . Wymowa Midi charakteryzuje się uogólnionym osłabieniem nosowania, często zastępowanym przez palatalizację / n / (jak w bólu , czasami wymawiane [pɛŋ] zamiast / pɛ̃ /). Podobnie wymowa samogłosek tonicznych jest znacznie bardziej otwarta niż w standardowym francuskim; dialekt południowy często i chętnie wymawia le i muets na końcu słowa.

Belgia

Francuski jest jednym z trzech oficjalnych języków Belgii , obok flamandzkiego i niemieckiego, i jest językiem ojczystym około 43% całej populacji (4,5 miliona osób). W tym kraju język francuski był historycznie językiem elit kulturalnych i ekonomicznych w dużych miastach, zwłaszcza w Brukseli , gdzie większość ludności mimo to mówiła po flamandzku. Wraz z upływem czasu osłabła witalność Walonii i innych języków oolskich używanych w Walonii , co spowodowało masową francuzyzację tego regionu, podobnie jak we Flandrii , gdzie straciły na znaczeniu dialekty flamandzkiego i fryzyjskiego. do zaliczki Holendrów.

Kiedy Belgia uzyskała niepodległość od Zjednoczonego Królestwa Niderlandów w 1830 r. , katolickie i frankofońskie elity stolicy narzuciły francuski jako jedyny język urzędowy, podczas gdy flamandzki uzyskał status oficjalny dopiero od 1908 r . Co więcej, w XIX wieku prestiż francuskiego idiom kultury i handlu międzynarodowego sprzyjał drastycznej zmianie sytuacji językowej w Brukseli . Stolica, tradycyjnie flamandzka, stała się miastem francuskojęzycznym od 1910 roku, utrwalając trend, który umocni się w ciągu następnych stu lat.

Terytoria francuskojęzyczne są zaznaczone na czerwono. Obejmują one region stołeczny Brukseli i Walonię , z wyjątkiem gmin tworzących Niemieckojęzyczną Wspólnotę Belgii .

Obecnie region Brukseli jest oficjalnie dwujęzyczny francusko-flamandzki, ale użycie francuskiego jest zdecydowanie dominujące. Status stolicy Unii Europejskiej , jaki posiada belgijskie miasto, sprzyja używaniu francuskiego i innych języków dyplomacji, takich jak angielski i niemiecki, pogłębiając upadek flamandzkiego, obecnie używanego i rozumianego przez niecałe 16% mieszkańców (wobec 77% dla Francuzów). Ponadto w ostatnich latach masowy napływ imigrantów z francuskojęzycznej Afryki i Maghrebu jeszcze bardziej rozszerzył użycie języka francuskiego w Regionie Stołecznym Brukseli oraz w sąsiednich gminach flamandzkich, prowadząc do narodzintache d'huile frankofon . Wielu flamandzkich polityków potępia rozprzestrzenianie się języka francuskiego w tradycyjnie flamandzkich regionach jako naruszenie granicy językowej ustanowionej w konstytucji federalnej z 1970 roku.

Kwestia językowa jest często przedmiotem, w kontekście belgijskiej polityki, gwałtownego starcia Walonów i Flamandów, stając się tym samym papierkiem lakmusowym głębokich podziałów gospodarczych i kulturowych dzielących dwie główne społeczności kraju. W ostatnich latach Nowa Flamandzka Partia Niepodległościowa Barta de Wevera często wykorzystywała argumenty językowe, by zaproponować secesję Flandrii od reszty Belgii.

Belgijski francuski jest doskonale zrozumiały dla wszystkich innych użytkowników języka francuskiego, ale ma pewne osobliwości fonologiczne i morfologiczne. Przede wszystkim obficie wykorzystuje się liaison i ma tendencję do wymawiania samogłosek ciemnych w sposób zamknięty, podobnie jak we français septentrional . Nosy są wzmocnione do tego stopnia, że ​​niektóre homofoniczne terminy we francuskim francuskim są wymawiane inaczej niż francuskojęzycznych Belgów ( brin i brun są homofonami we Francji ze względu na osłabienie nosowania u , podczas gdy w Belgii różnica w wymowie jest zachowana ) . Litera w , czasami wymawiana [v] inFrancja staje się [w] w Belgii , prawdopodobnie ze względu na wpływy holenderskie, więc słowo takie jak wagon jest wymawiane inaczej w obu krajach.

W sferze leksykalnej belgijski francuski zachowuje pewne archaiczne formy, które we Francji wyszły już z użycia. Na przykład liczebniki wyższe niż 60 ( soixante ) nie przyjmują systemu liczbowego Vigesimal, ale obliczenia na zasadzie dziesiętnej podobnej do tej występującej w języku włoskim . Dlatego Belgowie nie mówią soixante-dix , aby wskazać liczbę 70, ale septante ; zamiast tego liczba 80 to quatre-vingts, a nie huitante jak w Szwajcarii; tak jak 90 nazywa się nonante , a nie quatre-vingt-dix . Podobnie śniadanie nie jest używane w Belgii jako petit-déjeuner, ale po prostu jako déjeuner , termin, który we Francji definiuje „lunch”. Południowy posiłek nazywa się belgijskim dîner , termin, który dla Francuzów oznacza zamiast tego „obiad”. W Belgii wieczorny posiłek nadal nazywa się souper , co jest archaicznym terminem, którym we Francji, w czasach Ancien Régime , określano nocną przekąskę spożywaną po powrocie z przedstawienia teatralnego.

Belgijski francuski , zwłaszcza w wersji brukselskiej, ma wiele zapożyczeń z języków flamandzkich i innych języków germańskich. Na przykład w dziedzinie administracji publicznej burmistrz ( maire we Francji) nazywany jest bourgmestre , od flamandzkiego burgemeester , podobnie jak gmina ( mairie dla Francuzów) staje się maison communale , wywodzącym się od flamandzkiego gemeentehuis ^[4] . Inne terminy flamandzkie, które weszły w obecne użycie belgijskiego francuskiego, są głównie związane z dziedziną kulinarną, takie jak gaufre , waterzooi , fritkot , w języku francuskimbaraque à frites ("friggitoria"), ale także do innych obszarów, takich jak "kot" (pokój studencki).

szwajcarski

Francuski jest obok niemieckiego , włoskiego i retoromańskiego jednym z czterech oficjalnych języków Szwajcarii na poziomie federalnym. Jest to język ojczysty około 20% populacji (2 miliony ludzi), tradycyjnie skoncentrowany w zachodnim regionie kraju, zwanym francuskojęzyczną Szwajcarią . Francuski jest również językiem urzędowym w siedmiu kantonach: Jura , Vaud , Neuchâtel , Genewa , Berno , Fryburg i Wallis . Największym francuskojęzycznym miastem w Szwajcarii jest Genewa .

Szwajcarski francuski, choć na poziomie fonetycznym inspirowany wcześniej francusko- prowansalskim , niewiele różni się od tego, którym mówi się we Francji . Do najważniejszych osobliwości leksykalnych należy użycie form septante , huitante i nonante zamiast soixante-dix , quatre-vingts i quatre-vingt-dix . Istnieje wiele zapożyczeń z języka niemieckiego, zarówno w administracji (wspomniana już maison communale , obsada językowa z niemieckiego Rathausu , zastępuje termin mairie na oznaczenie „ratusza”), jak i w języku potocznym (foehn , zapożyczony z niemieckiego zamiast sèche-cheveux , co po francusku oznacza „suszarka do włosów”; natel , macedońskie słowo pochodzenia niemieckiego, które zastępuje przenośny na określenie „telefon komórkowy”).

Luksemburg

Językiem narodowym Wielkiego Księstwa Luksemburga jest język luksemburski , ale francuski i niemiecki są uznawane za języki urzędowe. Dzięki bliskości Francji i Belgii , a także obecności licznych pracowników przygranicznych, język francuski jest praktykowany na co dzień przez zdecydowaną większość Luksemburczyków. Prasa , zarówno pisemna , jak i telewizyjna, oraz orzecznictwo to dwie dziedziny życia narodowego, w których język francuski pełni de facto rolę języka urzędowego , podczas gdy debaty polityczne w parlamencie często odbywają się w języku niemieckim .. System szkolny jest trójjęzyczny i przewiduje stopniowe zastępowanie luksemburskiego, używanego w szkole podstawowej, francuskim i niemieckim, językami powszechnie używanymi w szkolnictwie wyższym i uniwersyteckim.

Dolina Aosty ( Włochy )

Ten sam temat szczegółowo: Dolina Aosty Francuski .

Chociaż dla Valle d'Aosta nierodzimych użytkowników języka włoskiego językiem ojczystym jest w większości przypadków dialekt Valle d'Aosta języka francusko - prowansalskiego , francuski jest uznawany za język współoficjalny ze względu na oficjalny status tego języka. język w Valle d'Aosta a rozpoczynający się (na poziomie administracyjnym) od 1536 r., czyli trzy lata przed samą Francją ^[5] .

Włoska konstytucja chroni i wspiera mniejszości językowe, niezależnie od tego, czy zostały oficjalnie uznane, czy nie. Valle d'Aosta, region o specjalnym statusie od 1948 roku, uznaje francuski jako język urzędowy na równi z włoskim . Na mocy tych przepisów aparat administracyjny regionu jest doskonale dwujęzyczny, podobnie jak system szkolny (liczba godzin zarezerwowanych na naukę języka francuskiego jest identyczna jak w przypadku języka włoskiego) oraz znaki drogowe. Toponimy Doliny Aosty są wyłącznie w języku francuskim (z wyjątkiem dwóch gmin Walser  , Gressoney-Saint-Jean i Gressoney-La-Trinité ), z wyjątkiem Aosty, którego oficjalna nazwa to Aosta / Aoste.

Wśród osobliwości języka francuskiego Doliny Aosty na poziomie leksykalnym zwracamy uwagę na użycie w wariancie standardowym niektórych przestarzałych lub nieistniejących terminów, ponieważ pochodzą one z dialektu Doliny Aosty lub języka włoskiego. Niektóre przykłady to syndyk (termin pierwotnie francuski, ale obecnie przestarzały we francuskim francuskim) dla burmistrza (obecny również we francuskojęzycznej Szwajcarii ) i maison communale (pochodzący z patois ) dla ratusza . Istnieją również pewne typowe idiomy, których nie używa się gdzie indziej ^[6] .

Wyspy Normandzkie

Wyspy Normandzkie , położone u wybrzeży Kanału Francuskiego , są własnością Korony Brytyjskiej , ostatniej pozostałości po starożytnych angielskich posiadłościach we Francji , nad którymi rządzi królowa Elżbieta II jako książę Normandii . Chociaż angielski z biegiem czasu ugruntował swoją pozycję na archipelagu jako język administracji i komunikacji, używanie niektórych wariantów starożytnego języka anglo-normańskiego wciąż pozostaje żywe, zwłaszcza na dwóch głównych wyspach Jersey i Guernsey . Warianty francuskiego znane jako jersais i guernensaissą również chronione i chronione przez rząd jako integralna część dziedzictwa kulturowego archipelagu. Wśród głównych osobliwości leksykalnych przywołujemy użycie średniowiecznych terminów do opisu rzeczywistości administracyjnych typowych dla wysp normańskich, takich jak baillage , bailli czy lenno .

Ameryka

Kontynent amerykański był historycznie drugim, na którym język francuski został wprowadzony jako język ojczysty, po kolonizacji dużych obszarów Kanady , Stanów Zjednoczonych i Karaibów przez Francję między XVII a XVIII wiekiem. Dziś w Ameryce jest około 15 milionów ludzi, dla których język francuski jest językiem ojczystym, z których większość koncentruje się w kanadyjskiej prowincji Quebec , ale ze znaczącymi społecznościami także w Ontario , Nowym Brunszwiku , Luizjanie i Antylach . Do tego należy dodać tych, którzy mają pierwszy językFrancuski kreolski , którym posługuje się na Karaibach około 10 milionów ludzi. Łącząc te dane, możemy zrozumieć, w jaki sposób Ameryka francuskojęzyczna , z 25 milionami użytkowników, może stanowić model językowy i kulturowy zdolny do dystansowania się zarówno od tego proponowanego przez Amerykę anglosaską, jak i od tego, który przekazuje Ameryka Łacińska . Francuski jest również czwartym najczęściej używanym językiem na całym kontynencie amerykańskim po hiszpańskim , angielskim i portugalskim .

Kanada

Pierwszym francuskim odkrywcą, który przybył do Kanady był Jacques Cartier , który wylądował na wybrzeżach Bas-Saint-Laurent w 1534 roku. Jednak prawdziwa próba kolonizacji nie nastąpiła przed 1608, kiedy Samuel de Champlain założył miasto Québec , które do dziś jest uznawany za kolebkę amerykańskiej frankofonii, a także jako jedyny ośrodek miejski w całej Ameryce Północnej z kręgiem murów.

Rozprzestrzenianie się języka francuskiego w Kanadzie . Obszary, na których skupiają się rdzenni francuskojęzyczni wspólnoty, są zaznaczone na ciemnobrązowo, podczas gdy regiony dwujęzyczne są zaznaczone na jasnobrązowo. Na żółto obszary, w których pierwszym językiem mówionym jest angielski.

W kolejnych dziesięcioleciach kolonizacja francuska doprowadziła do narodzin zwartej społeczności językowej liczącej około 60 000 mieszkańców. Kiedy w 1763 roku Francja została zmuszona do oddania wszystkich swoich kolonii Wielkiej Brytanii , francuskojęzyczna ludność Kanady zdołała utrzymać przy życiu używanie własnego języka, mimo że musiała zmagać się z rozwojem demograficznym osad angielskich. Izolacja od starożytnej ojczyzny i wpływ języka angielskiego doprowadziły do ​​głębokiej przemiany w strukturach językowych kanadyjskiego francuskiego, który dziś znacznie różni się od europejskich wariantów wymowy, ze względu na użycie niektórych archaizmów i wielu wyrażeń idiomatycznych. Jeśli dla Europejczyka frankofońskiego nie ma szczególnych trudności w porozumiewaniu się w kontekście formalnych kontekstów, w których używa się ustandaryzowanej formy kanadyjskiego francuskiego, to porównanie z joualem , wariantem socjolingwistycznym używanym w kontekście rodzinnym i młodzieżowym , jest dużo bardziej problematyczne. , którego rola jest podobna do argot we Francji.

W kontekście języka kanadyjskiego francuskiego można również wyróżnić pewne warianty autonomiczne, będące wynikiem specyficznego rozwoju różnych społeczności użytkowników języka na poziomie historycznym i kulturowym. Nie należy zapominać, że osadnicy, którzy osiedlili się w Nowej Francji w XVII i XVIII wieku , byli głównie pochodzenia bretońskiego i normańskiego i że fakt ten przyczynił się do wpłynięcia na rozwój języka francuskiego, jakim jest nadal używany w Kanadzie. Jednocześnie obecność mniej lub bardziej utrwalonych związków historycznych różnych społeczności osadniczych z ojczyzną determinowała terytorialne zróżnicowanie języka w wielu dialektach.

W Kanadzie językiem francuskim posługuje się obecnie około 10 milionów ludzi (około 31% populacji Kanady). Zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym wariantem jest Québec , jedyna prowincja z silną francuskojęzyczną większością w konfederacji, gdzie koncentruje się największa społeczność francuskojęzycznej Ameryki (7,5 miliona użytkowników, około 94% populacji prowincji). Z dużej odległości podążają za wariantem francusko-ontaryjskim, którym posługuje się 580 000 mieszkańców Ontario (5% całej populacji) oraz dialektem akadyjskim , którym posługuje się około 380 000 osób w Nowym Brunszwiku (33% całej populacji; Nowy Brunszwikjest jedyną w pełni dwujęzyczną prowincją w Kanadzie) oraz w pozostałych prowincjach morskich . Mniejsze społeczności są również rozpowszechniane w anglojęzycznych prowincjach Manitoba , Alberta i Kolumbia Brytyjska ^[7] .

Z fonologicznego punktu widzenia francuski kanadyjski charakteryzuje się brakiem / / uvular, zastąpionym wibrującym / r / podobnym do występującego we włoskim , a także silnie zamkniętą wymową samogłosek tonicznych, w pod pewnymi względami przypomina Belgię i północną Francję .

Leksykon charakteryzuje się obecnością licznych archaizmów w użyciu w XVII wieku , a obecnie zaniknął w Europie . Samochód jest często określany terminem char , co we Francji oznacza tylko „rydwan”. Podobnie „napój”, boisson w standardowym języku, jest zdefiniowany przez użycie starożytnego słowa breuvage , które również dało początek odpowiednikowi angielskiego terminu napoj . Znowu akt „kierowania samochodem” (fr. Conduire ) jest wyrażony za pomocą czasownika szofer (od którego wywodzi się szofer, „kierowca”), natomiast „obiad” oddawany jest za pomocą terminu souper , którego początki sięgają czasów Ancien Régime . Wiele anglicyzmów obecnych w języku powszechnie używanym we Francji zostało wyeliminowanych z francuskiego w Quebecu w celu obrony czystości języka przed wpływem amerykańskiego angielskiego . Parking, potocznie nazywany w Europie parkingiem , staje się stationnement w Kanadzie , natomiast na znakach drogowych można zauważyć obecność francuskiego terminu arrêt w miejscu angielskiego stopu , powszechnego we Francji i innych krajach francuskojęzycznych. Leksykon kanadyjskiego francuskiegoposiada również wiele terminów opisujących czysto północnoamerykańskie realia ( raquetter, „chodzenie w rakietach śnieżnych”; caribou , „caribou”; cabane, „bungalow”), a także obfitujące w zapożyczenia z języków rdzennych Amerykanów.

Stany Zjednoczone Ameryki

Język francuski był historycznie używany w dwóch odrębnych obszarach Stanów Zjednoczonych , a mianowicie w północnej części Nowej Anglii na granicy z Kanadą , odpowiadającej obecnym stanom Maine i New Hampshire oraz w Luizjanie , skolonizowanej przez Francuzów . w latach 1682-1803. Pomimo silnej anglicyzacji, która dotknęła te tereny, zwłaszcza począwszy od drugiej połowy XIX wieku, oba regiony nadal mają bardzo silną więź z językiem i kulturą francuską. W Maine i New Hampshire język francuski jest językiem ojczystym odpowiednio 5% i 6% populacji, przy czym odsetek ten sięga 25% w najbardziej wysuniętych na północ hrabstwach. Przyczyny tego nierównego rozmieszczenia osób posługujących się językiem francuskim należy doszukiwać się w bliskości obu stanów do granic Quebecu i Nowego Brunszwiku , co ułatwia utrzymanie języka w tych regionach.

Jeśli chodzi o Luizjanę , jej tożsamość jednocześnie francuska, kreolska i afroamerykańska jest źródłem dumy dla obywateli „Państwa Pelikan”. Francuski jest uznawany za język urzędowy obok angielskiego i korzysta ze specjalnych środków mających na celu jego ochronę i promocję jako część dziedzictwa kulturowego Luizjany. Szacuje się, że około 8% Luizjańczyków to rodzimi użytkownicy języka francuskiego: większość tych ostatnich koncentruje się w południowych regionach stanu, w tym w 22 parafiach Acadiany, gdzie wciąż żywa jest tradycyjna kultura kreolska. W regionie akadyjskim około 33% populacji mówi po francusku Cajun , pod silnym wpływem akadyjskiego dialektu Nowego Brunszwiku,, z języków używanych przez społeczność afroamerykańską, z angielskiego i hiszpańskiego . Z około 2 milionami native speakerów, francuski jest również czwartym najczęściej używanym językiem w Stanach Zjednoczonych po angielskim , hiszpańskim i chińskim .

Karaiby i Ameryka Południowa

Francuski jest obecny w różnych formach w regionie Karaibów, ze szczególnie dużymi społecznościami na dużych i małych Antylach . W XVII i XVIII wieku Francja skolonizowała wiele z tych wysp, które miały wówczas strategiczne znaczenie gospodarcze dla produkcji cukru. Większość z tych terytoriów została przekazana Wielkiej Brytanii pod koniec wojny siedmioletniej (1763), co sprzyjało narodzinom dwujęzyczności francusko-angielskiej na wielu z tych archipelagów. W Saint Lucia i Republice Dominikana przykład, większość populacji ma francuski kreolski jako język ojczysty, podczas gdy angielski pozostaje językiem mediów i administracji. Najważniejszym francuskojęzycznym krajem na Karaibach jest Republika Haiti , skolonizowana przez Francuzów w XVIII wieku i usamodzielniona po buncie czarnych niewolników pod przywództwem Toussainta Louverture'a w 1803 roku. Jej 9,5 miliona mieszkańców mówi po kreolsku haitański język. , język pidginwyewoluował z języka francuskiego dzięki wkładowi licznych elementów składni i leksykonu typowych dla języków afrykańskich, którymi posługują się niewolnicy. Około 40% populacji, należącej do klas bardziej wykształconych, deklaruje, że potrafi również płynnie wypowiadać się po francusku. Język jest oficjalny we francuskich departamentach zamorskich Martyniki i Gwadelupie , a także na terytorium południowoamerykańskiej Gujany Francuskiej .

Afryka

Afryka frankofońska . Na niebiesko zaznaczono kraje, w których język francuski jest językiem urzędowym lub administracyjnym, na niebiesko te, w których pełni on rolę języka kultury uprzywilejowanej. Państwa niefrancuskojęzyczne należące do OIF są zaznaczone na zielono .

W ostatniej dekadzie Afryka zdecydowanie wyprzedziła Europę jako kontynent, na którym koncentruje się największa liczba osób mówiących po francusku. Spuścizna po kolonizacji przeprowadzonej między XIX a XX wiekiem przez Francję i w mniejszym stopniu przez Belgię , językiem Moliera posługuje się obecnie ponad 146 milionów Afrykanów w 25 z 54 państw, na które podzielony jest czarny kontynent . W większości przypadków jest to drugi język , używany w pracy, w kontekście gospodarczym i kulturowym przez osoby, które mimo to zachowują posługiwanie się lokalnymi językami, takimi jak arabski , wolof czy sango .. Właśnie z tego powodu warto pamiętać, że w najbiedniejszych krajach Afryki Subsaharyjskiej , gdzie poziom edukacji jest szczególnie niski, nierzadko zdarza się, że znaczna część populacji całkowicie lub częściowo ignoruje język francuski, który w wielu sprawy są oznaczone jako jedyny język urzędowy (patrz sprawy Nigru , Mali czy Burkina Faso ). W gęściej zurbanizowanych obszarach państw bardziej zaawansowanych (takich jak np. Wybrzeże Kości Słoniowej czy Gabon ).) jest używany w odwrotnej kolejności przez prawie całą populację, aw ostatnich latach zaczyna się on upowszechniać jako język ojczysty dla młodszego pokolenia Afrykanów. Francuski jest, zaraz po arabskim, obecnie najbardziej rozpowszechnionym językiem w Afryce i drugim najczęściej używanym językiem.

Algieria, Tunezja i Maroko

W Afryce Północnej po francusku mówi się płynnie w całym regionie Maghrebu , a głównie w Algierii , Tunezji i Maroku , które w XIX wieku stały się koloniami lub protektoratami Francji . W przeciwieństwie do tego, co wydarzyło się w innych krajach afrykańskich, ekspansja języka była szczególnie szybka już w czasach kolonialnych. Głównym powodem tej dyfuzji jest masowa imigracja europejskich osadników, którzy osiedlili się na tych terytoriach zamorskich; pomyśl na przykład, że około miliona kolonistów pochodzenia francuskiego (tzw. pieds-noirs) mieszkał w samej Algierii w 1962 r., w przededniu odzyskania przez ten kraj niepodległości . Po drugie, bliskość geograficzna Francji kontynentalnej i obecność dość rozwiniętej sieci miejskiej pozwoliły kolonizatorom połączyć tradycyjne szkoły koraniczne z systemem szkół państwowych, świeckich i frankofońskich, co skutecznie przyczyniło się do zmniejszenia wskaźnika analfabetyzmu.

Jednak po odzyskaniu niepodległości te trzy kraje próbowały wymazać spuściznę kolonialną, promując silną politykę arabizacyjną , co zaowocowało przyjęciem języka i tożsamości arabskiej jako filarów jedności państwowej, ze szkodą zarówno dla Francuzów, jak i Berberów , obecnie uznawanych tylko w Maroko i Algieria. Jednocześnie francuski nadal był powszechnie używany jako język administracyjny, handlowy i turystyczny. System szkolny używa również francuskiego jako języka wehikularnego, obok arabskiego od najwcześniejszych lat nauki. Wiele wydziałów uniwersyteckich(zwłaszcza te o charakterze prawnym, naukowym i ekonomicznym) nadal oferują swoje kursy wyłącznie w języku francuskim. Jeśli chodzi o media, francuski jest nadal używany wraz z arabskim w gazetach , telewizji i Internecie . W tym względzie wystarczy na przykład zauważyć, że algierska, tunezyjska i marokańska wersja gazety internetowej Huffington Post są dostępne tylko w języku francuskim ^[8] .

Obecnie po francusku mówi około 33% ludności Maroka (14 mln osób), 33% Algierczyków (16 mln osób) i aż 66% Tunezyjczyków (6,5 mln osób), z czego zdecydowana większość jest drugi język , a zatem wyuczony w szkole i używany w kontekście formalnym i roboczym. Właśnie z tego powodu język francuski używany w Maghrebie nabiera cech języka standardowego, nie rozwinął żadnych istotnych cech dialektalnych, z wyjątkiem sporadycznych zapożyczeń z języka arabskiego. Wręcz przeciwnie, język francuski silnie wpłynął na kompozycję języka arabskiego Maghrebi , zwłaszcza z leksykalnego punktu widzenia.

Afryki Subsaharyjskiej

Ogromna część Afryki Subsaharyjskiej między Oceanem Atlantyckim , Saharą i dorzeczem Kongo , o powierzchni równej dwukrotności powierzchni Stanów Zjednoczonych Ameryki, stanowi największe kontinuum frankofońskie na świecie. W regionie tym, skolonizowanym od końca XIX do początku XX wieku przez Francję i w mniejszym stopniu przez Belgię , istnieje w rzeczywistości blok 18 krajów, w których język francuski jest językiem urzędowym lub ko-oficjalnym ( Benin , Burundi , Burkina Faso , Kamerun , Czad ,Wybrzeże Kości Słoniowej , Gabon , Gwinea , Gwinea Równikowa , Mali , Mauretania , Niger , Republika Środkowoafrykańska , Republika Konga , Demokratyczna Republika Konga , Rwanda , Senegal i Togo ) dla łącznie około 90 milionów ludzi.

Na tych terytoriach język francuski, importowany wraz z kolonizacją, został utrzymany nawet po uzyskaniu niepodległości jako język urzędowy jako neutralny środek komunikacji między historycznie rywalizującymi grupami etnicznymi , które pomimo tego, że mieszkają razem w tym samym państwie, często mówiły różnymi językami. Jednak od lat 70. francuski zaczął być postrzegany już nie jako zwykły język obcy odziedziczony po kolonizacji, ale jako integralna część afrykańskiego dziedzictwa językowego i kulturowego. Ta zmiana perspektywy była możliwa dzięki działalności wielu francuskojęzycznych pisarzy afrykańskich, w tym senegalskiego Léopolda Sédara Senghora , który w kontekście nurtu poetyckiego nazywałnegritude najpierw domagał się prawa do pisania po francusku, aby wyrazić specyficzne realia typowe dla jego kraju pochodzenia.

Ze względu na to tło historyczne ważne jest, aby podkreślić, jak francuski ewoluował w Afryce w kontekście w większości wielojęzycznym. Język administracyjny i edukacyjny, w ostatnich dziesięcioleciach stał się również językiem ojczystym młodszych pokoleń Afrykanów w dużych metropoliach Wybrzeża Kości Słoniowej , Kamerunu , Gabonu i Konga . Z tego powodu popularny francuski przeszedł głęboką zmianę językową w stosunku do standardowej normy. Jeśli chodzi o fonologięna przykład odnotowuje się inną wymowę dyftongów i / r /: oba te zjawiska są na ogół uproszczone w afrykańskim francuskim, więc czasownik partir jest często wymawiany patie, a zatem z całkowitym osłabieniem fonemu / r /; ponadto w początkowej pozycji mowy dochodzi do częstego palatalizacji głuchej części miękiszowej .

Co się tyczy rozwoju leksykonu i składni, nie można mówić o jednym „afrykańskim francuskim”, ale o wielu afrykańskich odmianach języka francuskiego, które rozwinęły się w kontakcie z różnymi rdzennymi ludami i kulturami czarnego kontynentu. Do najważniejszych odmian należy popularny francuski z Wybrzeża Kości Słoniowej , czyli nouchi , rodzaj argot urodzony na ulicach stolicy Yamoussoukro ; struktura składniowa języka francuskiego pojawia się w tym przypadku przesiąknięta słowami pochodzenia afrykańskiego, zwłaszcza jeśli chodzi o terminy z leksykonu rodzinnego. Wśród najczęstszych przykładów jest termin Bingue wskazujący na Francję, a co za tym idzie, kraje zachodnie; coupe, w znaczeniu „okraść”, „ukraść pieniądze”; chap, chap , co oznacza "szybko", okra , co oznacza "obowiązek sezonowy"; i wreszcie fer , które może oznaczać zarówno samochód, jak i broń palną. Jeszcze bardziej odległe od standardowej normy jest camfranglais , rodzaj kameruńskiego argot , który miesza struktury składniowe francuskiego i angielskiego z głównie afrykańskim leksykonem, jak w przypadku wyrażenia on va all back au mboa , które oznacza „jesteśmy o wrócić do domu”, gdzie struktura składniowa zaimka bezosobowego on następuje po futur prochejest to typowe dla standardowego francuskiego, ale mimo to następuje angielskie wyrażenie i afrykańskie słowo mboa , które potocznie oznacza „wieś”, „region”. Inne odmiany godne uwagi to popularne francuskie w Senegalu i Beninie , oba uwarunkowane kontaktem z językiem wolof .

Wreszcie, nie możemy zapominać o ważnym wpływie, jaki wywarli belgijscy francuscy na rozwój wariantów używanych w Afryce równikowej. W rzeczywistości największym francuskojęzycznym krajem afrykańskim jest Demokratyczna Republika Konga , zamieszkana przez około 90 milionów ludzi, z czego 42 miliony posiadają pełną lub przynajmniej częściową znajomość języka francuskiego. Ten rozległy kraj, bogaty w surowce, w latach 1885-1960 był kolonią Belgii ; w konsekwencji narzucił się wariant językowy, którym mówiono w Brukseli , z konsekwencją rozpowszechnienia wielu fonetycznych (wymowa / w /) i leksykalnych (używanie cyfr dziesiętnych, nazwy posiłków dnia, zapożyczenia z flamandzkiego język) .

Afryka Wschodnia i Ocean Indyjski

W Afryce Wschodniej i na Oceanie Indyjskim jest pięć krajów, w których językiem ojczystym i/lub językiem urzędowym jest francuski, do których należy dodać pewną liczbę wysp i archipelagów wchodzących w skład zamorskiej Francji , łącznie około 10 milionów ludzie, którzy nim mówią. Najważniejszym francuskojęzycznym państwem w regionie jest Madagaskar , który utrzymuje administracyjne użycie starego języka kolonialnego obok języka narodowego, malgaskiego , który z drugiej strony pozostaje językiem ojczystym i językiem wehikularnym większości ludności.

Z drugiej strony sytuacja językowa małych archipelagów Seszeli i Mauritiusa jest zdecydowanie bardziej płynna : wyspy te w rzeczywistości były pierwotnie pozbawione rdzennej ludności i zostały zaludnione dopiero w ciągu ostatnich pięciuset lat, po różnych falach kolonizacja (holenderska, francuska i angielska), z których każda pozostawiła ważny odcisk językowy i kulturowy. Do tych białych społeczności pochodzenia europejskiego należy następnie dodać czarną z byłych niewolników pochodzenia afrykańskiego, hinduistów z Azjii wreszcie społeczność muzułmańska pochodzenia arabskiego. W wyniku tej skomplikowanej historii językowej, dziś w tych państwach większość ludności żyje w kontekście wielojęzycznym: podczas gdy angielski stał się językiem administracji i polityki, francuski jest językiem kreolskim , który się z niego wywodzi. większość populacji jako język wehikularny; z drugiej strony język arabski pozostaje językiem nabożeństw i szkół koranicznych. Dwujęzyczność arabsko- francuska , przy czym ta pierwsza dominuje w sferze prywatnej, a ta druga zdecydowanie przeważa w życiu publicznym, jest również obecna na archipelagu Komoróworaz w małym stanie Dżibuti .

Francuski jest również językiem urzędowym i ojczystym większości mieszkańców departamentów zamorskich Francji na Oceanie Indyjskim , a mianowicie Majotta , Reunion i inne rozproszone wyspy Oceanu Indyjskiego . Chociaż w szkołach nauczany jest wariant języka standardowego, w powszechnym użyciu życia codziennego pojawiły się warianty leksykalne dotyczące przede wszystkim wpisywania terminów pochodzenia afrykańskiego dla wskazania nieznanych realiów we Francji metropolitalnej (np. babouk jest terminem pochodzenia afrykańskiego często używane np. zamiast araignéeogólnie wskazuje na rodzinę pajęczaków, chociaż w rzeczywistości wskazuje tylko na określoną odmianę pająka).

Azja

Francuzi odegrali znaczącą rolę kulturową w Azji w XIX i XX wieku; jednak traumy dekolonizacji i późniejszej fazy zimnej wojny doprowadziły w większości przypadków do nagłego anulowania tego kolonialnego dziedzictwa, które dziś przetrwało tylko w niektórych krajach Bliskiego Wschodu i wśród mniejszości w tych regionach Azji Południowo-Wschodniej , które zostały podbite przez Francję. Jednak pomimo tej pozornej marginalności, w ostatnich latach język francuski stał się drugim po angielskim najczęściej studiowanym językiem obcym , zwłaszcza w krajach Dalekiego Wschodu ., takich jak Chiny i Japonia .

Bliski Wschód

Język francuski jest obecny na Bliskim Wschodzie od średniowiecza , kiedy to w czasie wypraw krzyżowych w rejonie Syrii i Palestyny ​​powstały księstwa chrześcijańskie rządzone przez dynastie francuskie i flamandzkie . Dzięki prestiżowi Francji między końcem XVIII wieku a pierwszą połową XX wieku narzucił się również jako język kultury i handlu, stając się de facto drugim obecnym językiem krajów takich jak Egipt , który na krótko podbity przez Napoleona w latach 1798-1800 i gdzie w 1869 roku Francuzi ukończyli budowę Kanału Sueskiego; stał się również językiem administracyjnym w Syrii i Libanie, którymi po I wojnie światowej administrowała przez około dwadzieścia lat Francja z mandatu Ligi Narodów . W drugiej połowie XX wieku wprowadzenie polityki masowej arabizacji i rosnące wpływy Stanów Zjednoczonych doprowadziły do ​​zniesienia dominacji języka francuskiego na znacznej części obszaru i zastąpienia go językiem angielskim jako języka biznesu.

Jednak Bliski Wschód nadal gości liczne frankofońskie instytucje kulturalne o wielkim znaczeniu, takie jak Université Senghor i Liceum Francuskie w Aleksandrii w Egipcie ; Francuski jest również nauczany jako uprzywilejowany język obcy, obok angielskiego, w szkołach w Syrii i Izraelu . Osobna dyskusja dotyczy Libanu , który ze względu na silne więzi kulturowe i religijne z Francją i resztą Zachodu nadal używa francuskiego jako języka administracyjnego o statusie urzędowym obok arabskiego. W rzeczywistości Międzynarodowa Organizacja Frankofonii szacuje, że około połowa mieszkańców Libanu, którego stolicaBejrut znany był do lat osiemdziesiątych XX wieku jako Paryż Bliskiego Wschodu , znał i ćwiczył język francuski na co dzień.

Indie i kraje Azji Południowo-Wschodniej

Drugim regionem Azji, w którym francuska była historycznie najbardziej obecna, jest Półwysep Indochiński, który został skolonizowany przez Francję w latach 1868-1954. W tym okresie Wietnam , Laos i Kambodża , które razem utworzyły federację Indochin Francuskich , przyjęły to idiom jako język administracyjny używany w urzędach oraz nauczany w szkołach i na uniwersytetach. W latach 30. XX wieku elity polityczne i gospodarcze Sajgonu i Hanoibyły doskonale francuskojęzyczne, a same wielkie wietnamskie miasta nabrały bardziej europejskiego, a dokładniej francuskiego aspektu (do dziś w tych krajach przetrwało wiele boulangerii , które próbują, ze swoimi rogalikami i czekoladą , przywołać tradycję kulinarną starożytna ojczyzna).

Nagły upadek reżimu kolonialnego po bitwie pod Dien Ben Phu (1954) i zastąpienie go w większości przypadków ekstremistycznymi reżimami komunistycznymi (takimi jak Czerwonych Khmerów w Kambodży ), które napiętnowały francuski jako idiom zzachodniej burżuazji i dekadencji. , przyczynił się jednak do gwałtownego upadku języka w drugiej połowie wieku, do tego stopnia, że ​​nie był już nauczany w szkołach, groził jego zanik. Co więcej, po zakończeniu zimnej wojny , kiedy kraje te ponownie otworzyły się na gospodarkę rynkową, przyjęły angielski jako swój główny lingua franca., który w związku z tym zaczął być nauczany w szkołach jako pierwszy język obcy zamiast francuskiego. Jednak w ostatnich latach język francuski powoli odzyskuje część swojego prestiżu dzięki przystąpieniu tych trzech krajów do Międzynarodowej Organizacji Frankofonii i uruchomieniu kursów językowych na głównych uczelniach. Według szacunków OIF , dziś językiem tym posługuje się 4% ludności Laosu, 2% Kambodży i tylko 0,6% Wietnamu ^[9] . Z tych trzech stanów tylko Laosczęściowo zachował francuski jako język administracyjny, widoczny do dziś na znakach drogowych i tablicach z nazwami urzędów w dużych miastach, takich jak Vientiane czy Luang Prabang ^[10] . Na wielu z tych znaków można jednak rozpoznać błędy ortograficzne, które są dość błahe w oczach człowieka Zachodu, co jest wyraźnym znakiem, że teraz nawet wykształcone elity nie posługują się perfekcyjnie językiem.

Znaczenie, jakie francuski odgrywał w tej części świata, jest jednak oczywiste, jeśli weźmiemy pod uwagę głęboki wpływ, jaki język Moliera wywarł na leksykon języków używanych przez miejscową ludność ( khmerski , laotański , a przede wszystkim wietnamski ), gdzie liczne słowa, odnoszące się przede wszystkim do dziedziny gastronomii, administrowania technologią, zostały zapożyczone z języka kolonizatorów. Na przykład w języku wietnamskim słowo ga oznacza „stację” i pochodzi od francuskiego gare ; xi-nor, „kino”, jest zamiast tego dokładną transkrypcją fonetyczną francuskiego odpowiednika ciné , który jest z kolei skróconą formą cinéma ; to samo dotyczy słowa so-co-lat , „czekolada”, wywodzącego się od chocolat, oraz terminu bup-bé , „lalka”, fonetycznej transkrypcji słowa poupée w języku wietnamskim .

Na koniec należy pamiętać, że obecność Francuzów była znacząca również na subkontynencie indyjskim , który był przedmiotem ekspansji handlowej we Francji między XVII a XVIII wiekiem. W 1954 roku, kiedy Francuzi przekazali swoje osiedla w Indiach nowo narodzonej Unii Indyjskiej , ta ostatnia utworzyła federalne terytorium Pondicherry , region autonomiczny o specjalnym statusie, w którym, choć obecnie mało mówiony, francuski pozostaje jednym z języków urzędowych. obok tamilskiego , w języku telugu i angielskim. W europejskiej dzielnicy Pondicherry , do dziś nazywanej przez miejscowych Ville Blanchejęzyk starożytnej ojczyzny, charakteryzujący się obecnością wielu budynków we francuskim stylu kolonialnym, nadal jest widoczny w nazwach ulic i ulic, na tablicach i tablicach publicznych. W mieście znajduje się również Lycée français de Pondichéry , najstarsza i najbardziej prestiżowa szkoła francuska na całym kontynencie azjatyckim.

Daleki Wschód

W ostatnich latach istotny wzrost nauki języka francuskiego jako języka obcego dotknął kraje Dalekiego Wschodu , zwłaszcza Chiny i Japonię .

Dla Chińczyków francuski szybko staje się po angielskim najważniejszym językiem biznesowym. To ponowne zainteresowanie językiem Moliera tłumaczy się ambitnymi planami inwestycji gospodarczych, które Pekin uruchomił w najbiedniejszych regionach Afryki Subsaharyjskiej , gdzie Chińczycy zamierzają budować nowoczesną infrastrukturę w zamian za możliwość bezpośredniej eksploatacji złóż surowców i źródeł energii obecnych w podłożu czarnego kontynentu. Potrzeba łatwiejszego porozumiewania się z tymi odległymi krajami, prawie wszystkimi francuskojęzycznymi, wyjaśnia zatem silny wzrost chińskich studentów, którzy każdego roku wybierają francuski jako język obcy na uniwersytecie.

Z kolei w Japonii zainteresowanie językiem francuskim dotyczy głównie dziedziny gastronomii, mody i stylu życia. Chociaż stosunkowo niewielu uczniów naprawdę ćwiczy go na optymalnym poziomie, ten idiom jest doskonale widoczny na ulicach japońskich metropolii, ponieważ jest często i chętnie wykorzystywany do reklamowania produktów komercyjnych, takich jak perfumy, jedzenie i ubrania, związanych z ideą luksusu i wyrafinowanie typowo kojarzone z Francją . Ten rodzaj francuskiego używany w menu luksusowych restauracji i ogólniej w handlu detalicznym nazywa się franponais i charakteryzuje się obecnością wyrażeń, które nie występują w standardowym francuskim i które wydają się byćodlewy leksykalne z języka japońskiego , a także za obecność licznych błędów w transkrypcji fonetycznej.

Oceania

Francuski jest, obok angielskiego, jedynym językiem indoeuropejskim używanym w Oceanii , w wyniku kolonizacji przeprowadzonej przez Francję w XIX i XX wieku , która dotknęła głównie region Polinezji. Pierwszym Francuzem, który postawił stopę na Nowym Kontynencie był odkrywca Louis-Antoine de Bougainville , który w 1768 roku jako pierwszy dotarł na wyspę Tahiti . W następnym stuleciu francuscy misjonarze przedstawili tubylcom swój język i religię katolicką, torując drogę kolonizacji Polinezji Francuskiej , archipelagu Wallis i Futuna orazNowa Kaledonia . Wszystkie te archipelagi są nadal integralną częścią Republiki Francuskiej ze statusem terytorium zamorskiego i dlatego francuski pozostaje jedynym językiem urzędowym, używanym przez większość ludności i używanym w lokalnych instytucjach, administracji publicznej i komunikacji.

Wchodząc w kontakt z lokalnymi językami, francuski z Oceanii rozwinął kilka odmian regionalnych, z których najciekawszą jest français caldoche lub Nowa Kaledonia. Na tym archipelagu, zaanektowanym przez Francję w 1853 roku, znajdowała się jedna z największych kolonii karnych Cesarstwa Francuskiego , gdzie internowano skazańców o różnym pochodzeniu geograficznym i społeczno-kulturowym (więźniowie polityczni, kryminaliści, szpiedzy, mordercy…). W związku z tym język francuski, którym posługiwali się pierwsi mieszkańcy Nowej Kaledonii, składał się z bardzo niejednorodnej mieszanki językowej, wystawionej na wpływ paryskiego argoty i różnych wariantów dialektalnych, na które zaszczepiono liczne zapożyczenia zJęzyk kanacki używany przez miejscową ludność. Kilka przykładów: wyrażenie va baigner! (dosłownie „wróć do ciężkiej pracy!”) oznacza po prostu „odejdź!”; to narzędzie jest zamiast tego wyrazem pochodzenia polinezyjskiego, często używanym zamiast au revoir na pożegnanie; trapard , inny termin polinezyjski, jest używany zamiast francuskiego rekinu w odniesieniu do rekinów w sposób ogólny; wet to słowo Kanak używane do określenia rdzennych mieszkańców Polinezji, podczas gdy jego dokładnym przeciwieństwem jest zoreilz kolei wskazuje z nieco uwłaczającym odcieniem na Francuza z ojczyzny. Na koniec należy pamiętać, że francuski jest językiem urzędowym, obok angielskiego i Bichelamar , niezależnego archipelagu Vanuatu , gdzie około 37% populacji używa go jako języka pojazdów.

Alfabet

Preambuła

Ten sam temat szczegółowo: alfabet francuski i fonologia języka francuskiego .

Główne znaki diakrytyczne to: à , â , ç , è , é , ê , ë , î , ï , ô , ù , û , ü , ÿ , æ i œ .

Osiem spółgłosek nazywamy „consonnes muettes”, czyli „spółgłoskami niemymi”. Są to: d , g , n , p , s , t , x , z . Kiedy znajdują się w końcowej pozycji, to znaczy na końcu słowa, na ogół nie są wymawiane. Ta zasada dotyczy również grupy niemych spółgłosek znajdujących się na końcu wyrazu. Spółgłoski nieme, pojedynczo lub w grupie, są uważane za „na końcu słowa” lub „w końcowej pozycji”, gdy nie występują po nich samogłoski.

Inną charakterystyczną cechą języka francuskiego jest liaison , lub "więzadło" w języku włoskim : w rzeczywistości jest to połączenie fonetyczne dwóch odrębnych słów. To zjawisko językowe występuje, gdy jedno znajduje się na granicy dwóch wyrazów, a więc pierwsze kończy się spółgłoską, drugie zaś samogłoską (jak np. nous avons i ils adventist ). Należy zauważyć, że łącznik nie zawsze występuje dla każdego marginesu spółgłoska-samogłoska między dwoma wyrazami. ^[11]

Punktualna wymowa w standardowym francuskim

Tabela pokazuje punktualną wymowę w języku francuskim, dźwięk po dźwięku, z uwzględnieniem klastrów spółgłosek. Dźwięki to te ze standardowego francuskiego, bez śladów odmian (np. kanadyjski francuski, afrykański, oceaniczny w Nowej Kaledonii...) i obszerne spostrzeżenia historyczne, które wyjaśniają wiele anachronizmów i niezgodności w pisowni. Do treści w tabeli dodaje się, że wymowa podwójnych liter (np. "a tt a cclub „po włosku) w języku francuskim nie jest to geminata / skondensowane, ale jest to nonsens. Innymi słowy, podwójne nie są wymawiane. Ponadto podstawowy element fonetyczny jest wprowadzony w języku francuskim, począwszy od mniej więcej XIX wieku: nosalizacja, występuje również w takich językach jak portugalski, polski, hindi, bengalski i dialekt szanghajski.Podobno samogłoska jest noszona, gdy wymawia się, utrzymując miękką część podniebienia (tj. welon podniebienny) rozluźnioną, w taki sposób, aby wypuść dźwięk przez nos. W języku francuskim / m / i / n / w kilku przypadkach opadają, powodując nosowanie poprzedniej samogłoski. Nasalizacje są wyjaśnione podczas ilustrowania spółgłoski „n”.

Podsumowując, dodamy, że w zjawisku fonetycznym zwanym „liaison” różne końcowe spółgłoski, które wchodzą w wymowę, ponieważ są nieme, są wymawiane w całości, jeśli następujące po nich słowo zaczyna się od samogłoski. Jedynie „x”, „s” i „f” ulegają niewielkiej mutacji w /z/, /z/ i /v/.

Do tego zjawiska dodaje się kolejne zjawisko fonetyczne i ortograficzne, takie jak "élision" (elizja / eliminacja dźwięku), samogłoska spada, jeśli następuje po niej inna samogłoska (np. je aime> j'aime; je ai dormi > j'ai dormi; le arbre> arbre; la église> l'église; me / te a téléphoné> m'a / t'a téléphoné; ne arrête> n'arrête; de ​​Albert> d'Albert; Que as-tu dit ?> Qu'as-tu dit ?; tak il / si ils> s'il / s'ils. !!! tak elle> nie zmienia się ).

Reforma pisowni 1990

Proponowana reforma pisowni francuskiej , wskazana przez Conseil supérieur de la langue française (tj. „Wyższa Rada języka francuskiego”, organ kolegialny złożony z reprezentacji różnych krajów francuskojęzycznych), a następnie zatwierdzona, poprawiła pismo przez około 3% słownictwa galijskiego. Jednak Akademia Francuska wydaje jedynie zalecenia dotyczące stosowania terminów podlegających reformie, bez nakładania jakichkolwiek zobowiązań.

Poprawki te mają na celu zwiększenie zrozumiałości między językiem francuskim mówionym i pisanym, czyniąc go bardziej przejrzystym pod względem fonologicznym, przy jednoczesnym poszanowaniu etymologii słów; ponadto chcą także dyktować kryteria tworzenia nowych terminów. Niemniej jednak większość osób posługujących się językiem francuskim nadal trzyma się tradycyjnej pisowni ^[12] .

Laureaci Nobla

Literacką Nagrodę Nobla zdobyli następujący francuskojęzyczni pisarze :

• Sully Prudhomme (1901, Francja ) 
• Maurice Maeterlinck (1911, Belgia ) 
• Romain Rolland (1915, Francja ) 
• Anatole Francja (1921, Francja ) 
• Henri Bergson (1927, Francja ) 
• Roger Martin du Gard (1937, Francja ) 
• André Gide (1947, Francja ) 
• François Mauriac (1952, Francja ) 
• Albert Camus (1957, Francja ) 
• Saint-John Perse (1960, Francja ) 
• Jean-Paul Sartre (1964, Francja , nagroda odrzucona) 
• Samuel Beckett (1969, Irlandia ) 
• Claude Simon (1985, Francja ) 
• Jean-Marie Gustave Le Clézio (2008, Francja ) 
• Patrick Modiano (2014, Francja ) 

Notatka

Powiązane przedmioty

• gramatyka francuska
• Języki według liczby native speakerów
• Academie française
• Afryka francuskojęzyczna
• Unia Afrykańska
• Unia Europejska
• Federacja Wschodnioafrykańska
• ONZ
• alfabet francuski
• Ameryka francuskojęzyczna
• Argo
• Dictionnaire de l'Académie française
• Fonologia języka francuskiego
• Podstawowy francuski
• francuski cajun
• Quebec francuski
• Dolina Aosty Francuski
• Frankofonia
• Międzynarodowa Organizacja Frankofonii
• literatura francuska
• literatura francuskojęzyczna
• Starożytny język francuski
• Pisownia języka francuskiego
• hiszpański
• Hiszpańskie czasowniki
• język portugalski
• gramatyka portugalska
• czasowniki portugalskie
• język kataloński
• Język romansu
• język łaciński
• Średni angielski

Inne projekty

• Wikipedia ma wydanie w języku francuskim (fr.wikipedia.org)

• Wikicytaty zawiera cytaty z języka francuskiego
• Wikibooks zawiera teksty lub podręczniki w języku francuskim
• Wikisłownik zawiera lemat słownika « francuski »
• Wikiversity zawiera zasoby w języku francuskim
• Wikimedia Commons zawiera obrazy lub inne pliki w języku francuskim
• Wikivoyage zawiera informacje turystyczne na temat francuskiego

Zewnętrzne linki

• Oficjalna strona , na academie-francaise.fr .
• ( IT ,  DE ,  FR ) Język francuski , na hls-dhs-dss.ch , Słownik historyczny Szwajcarii .
• ( EN ) Język francuski , w Encyclopedia Britannica , Encyclopædia Britannica , Inc .
• ( EN ) Prace dotyczące języka francuskiego , Otwarta Biblioteka , Internetowe Archiwum .
• ( EN ) Język francuski , Ethnologue: Languages ​​of the World , Ethnologue .
• Portal En Français z darmowymi zasobami dla tych, którzy uczą i uczą się francuskiego (Loescher Editore)
• Académie française , na academie-francaise.fr .
• Biuro Quebécois de la langue française ,na olf.gouv.qc.ca. Zarchiwizowane z oryginału w dniu 19 sierpnia 2007 .
• Organizacja internationale de la Francophonie , na francophonie.org .
• Avenir de la langue française , na avenir-langue-francaise.fr .
• Le français dans lesstitution européennes ( PDF ), na rpfrance.eu .
• Delegacja generalna à la langue française i aux langues de France , na culture.gouv.fr .
  • Rapport au Parlement sur l'emploi de la langue française ( PDF ), na dglf.culture.gouv.fr .
• Service de la langue française , na languefrancaise.cfwb.be .
• ( FR ) Le Point du FLE Dostęp do najbardziej przydatnych zasobów języka francuskiego w Internecie
• ( FR ) Fondation Alliance française , na fondation-alliancefr.org .
  • ( FR ) Alliance française Paryż Ile-de-France , na Alliancefr.org .

Słowniki

• Słowniki dwujęzyczne: Larousse (angielski, hiszpański, niemiecki, włoski, arabski, chiński)
• Słowniki dwujęzyczne: Garzanti (wymagana rejestracja) Zanichelli Compact
• Słowniki jednojęzyczne: CNRTL , TLF , OQLF
• Słowniki etymologiczne: CNRTL
• Słowniki synonimów , na comment-dire.net .

Gramatyka

• ( FR ) Le Conjugueur koniugacja czasowników
• ( EN ) Francuski dla podróżnych Wymowa, zwroty, linki
• ( FR ) Le Trésor de la Langue Française informatisé , na atilf.atilf.fr .
• ( FR ) Wiele ćwiczeń z języka francuskiego (Dr. Meul Etienne) na etienne-meul.be . Pobrano 31 stycznia 2006 (zarchiwizowane z oryginału 14 lutego 2006) .
• FrenchVerbConjugator.com Ćwiczenia doskonalące francuską wymowę czasowników

Języki urzędowe Unii Europejskiej
Bułgarski Czeski  Chorwacki  Duński  Estoński  Fiński Francuski  Grecki  Angielski  Irlandzki Włoski  Łotewski  Litewski  Maltański  Holenderski  Polski  Portugalski  Rumuński  Słowacki  Słoweński  Hiszpański  Szwedzki  Niemiecki  Węgierski _ _ _  _ _ _ _ _  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _ _

V  ·  D  ·  M Języki urzędowe Organizacji Narodów Zjednoczonych
arabski · chiński · francuski · angielski · rosyjski · hiszpański

V  ·  D  ·  M Języki i dialekty Włoch
Włoskie ustawodawstwo dotyczące ochrony mniejszości językowych
Grupa galoitalistyczna	Piemonte Alessandrino  · Asti  · Biellese  · Canavesano  · Cuneo  · Langarolo  · Monregales  · Valsesiano  · Vercellese Liguryjski Finale  · Intemelio ( Brigasco )  · Novese  · Savonese  · Spezzino  · Tabarchino Emiliano Basso Mantua ( Guastallese ) Bolognese  Carrarese  Ferrarese ( Comacchiese )  Lunigianese Mantovano  Modenese (  Carpigiano Mirandolese  Frignanese ) Parmezan Piacentino (  Bobbiese )  Reggiano _  _ _ _ _ _  _ _  _ _ Lombard Zachodnia  · Wschodnia  · Alpejska  · Kremońska Inny Romagnolo ( Gallo-Piceno ( Senigalliese ) )  Gallo - kursywa Sycylii Gallo - kursywa Basilicata dialekty liguryjsko - piemontskie ( Altarese  ) dialekty Lombardo -  Emilijskie  ( tortoński Pavese  Oltrepadano  )
Wenecja	Bisiacco Central Colonial ( Goriziano Pordenonese Triestino Udinese )  Gradese Northern ( Lamonese Primierotto ) Veneziano (  Chioggiotto ) Veronese Pavano †  _  _  _  _ _  _  _  _ _  _  _
język włoski i dialekty toskańskie	Regionalny włoski ( południowa północna Sycylia sardyńska ) Popularny włoski  Biturges Gallurese Lucchese Massese Sassarese Versiliese  Capraiese  †  _  _  _ _  _  _  _  _  _
Mediana grupy	Umbria Perugino  · Tifernate  · Viterbese Centralny Marchigiano Anconitano  · Jesino  · Osimano Lacjum Centralno-północny ( Alatrense  · Marinese )  · Romanesco Sabino Akwilano
Południowa grupa pośrednia	abruzyjski Wschodnia Abruzja ( Teramano )  · Południowe Marchigiano ( Ascolano )  · Teatino Campano Beneventano Cilentano Irpino (  Ariane ) Południowe Lacjum ( Sorano )  Neapolitański  _ _  _ Apulia Andriese  · Barese  · Foggiano  · Lucerino Lucan Lucan Obszar Apeninów Obszar Apulian- Lucan Obszar  Lausberg (  Marateota )  Metapontino Inny Molise
Ekstremalna grupa południowa	sycylijski Zachód ( Palermo  · Agrigento ( Biwon )  · Pelagio )  · Pantesco  · Central  · Orientale ( Catanese )  · Południowo- Wschodnie  · Mesyna  · Eolski  · Reggino Inny Salentino ( Brindisino  · Leccese )  · Południowe Cilento  · Cosentino  · Catanzarese
sardyński	Campidanese ( Cagliaritano )  · Logudorese
Grupa reto-powieść	ladino Badioto Gardenese Fassano Livinallese Ampezzano  Noneso  Solandro Cadorino  _  _  _ _  _ _  _ friuliański Zachodnia Środkowowschodnia (  Wschodnia ) Carnic  Tergestino †  Muglisano †  _ _ _ _
Inne języki romańskie	Dialekty apulijsko- salentyńskie ( Tarantino ) dialekty  ladyńsko  - weneckie ( Agordino Zoldano  ) dialekty lombardz  - weneckie  ( Trentino ( Pinetano ) ) francuski  ( dolina Aosty francuski ) francuskoprowansalski ( Faetano  Valdostano ) prowansalski (  Guardiolo Vivaro -  Catalande z  Al ) Języki włoskie ( judeo-piemonte †  Bagitto † ) _
język niemiecki	Walser Bawarski ( Południowotyrolski Mocheno Cimbrian  Saurano  Sappadino  Timavese ) _  _  _ _  _ _
języki słowiańskie	słoweński ( Resiano  · Po nasen )  · chorwacki Molise
Inne języki indoeuropejskie	Dialekty grecko - włoskie ( Grecanico Grico ) Arbëreshe  Romanì  (  Romaniska )
Języki migowe	włoski język migowy
Ostatnie języki imigracyjne	rumuński  · albański  · chiński  · arabski  · ukraiński  · rosyjski  · bengalski  · polski  · hiszpański  · angielski  · serbsko-chorwacki
† = język wymarły

Portal Algierii	Portal belgijski	Portal Kanada
Portal Francja	Portal językoznawczy	Portal Szwajcaria