proso bułgarskie

Etniczna mapa Bałkanów z 1861 r. autorstwa Guillaume'a Lejeana . Bułgarzy są zaznaczeni na jasnozielony kolor.

Terytoria pod jurysdykcją bułgarskiego egzarchatu (1870-1913).

Mapa Turcji Europejskiej po Traktacie Berlińskim. Zieloną obwódką oznaczono obszary Macedonii i Adrianopola, które Bułgaria zwróciła Osmanom.

Proso bułgarskie [ ^1]^[2]^[3] lub proso bułgarskie (w tureckim Bulgar Milleti ) było etniczno- religijną i językową społecznością w Imperium Osmańskim od połowy XIX do początku XX wieku. Półoficjalny bułgarski termin proso został użyty przez sułtana po raz pierwszy w 1847 roku ^[4] i oznaczał jego milczącą zgodę na bardziej etnolingwistyczną definicję Bułgarów jako narodu. Oficjalnie jako odrębne proso w 1860 r. uznano zjednoczonych Bułgarów , a następnie w 1870 r. za bułgarskich prawosławnych (Eksarhhâne-i Millet i Bulgar ). ^[5] W tym czasie klasyczny osmański system prosa zaczął ulegać degradacji wraz z dalszym utożsamianiem wiary religijnej z tożsamością etniczną, a termin proso był używany jako synonim narodu . ^[6] W tym kierunku, w walce o uznanie odrębnego Kościoła, powstał współczesny naród bułgarski. ^[7] Ustanowienie egzarchatu bułgarskiego w 1870 r. oznaczało w praktyce oficjalne uznanie odrębnej narodowości bułgarskiej ^[8] iw tym przypadku przynależność religijna stała się konsekwencją lojalności narodowej. ^[9]Założenie niezależnego Kościoła, wraz z odrodzeniem bułgarskiego języka i oświaty, były kluczowymi czynnikami, które wzmocniły świadomość narodową i walkę rewolucyjną, która doprowadziła do powstania niepodległego państwa narodowego w 1878 roku.

Historia

Tło

Wszyscy prawosławni, w tym Bułgarzy w Imperium Osmańskim, podlegali Patriarchatowi Konstantynopola , który do końca XIX wieku był zdominowany przez greckich fanariotów . Prawosławni chrześcijanie byli zaliczani do prosa Rum . Członkostwo w tej ortodoksyjnej społeczności stało się ważniejsze dla zwykłych ludzi niż ich pochodzenie etniczne, a bałkańscy ortodoksi po prostu identyfikowali się jako chrześcijanie. Jednak etnonimy nigdy nie zniknęły, a pewna forma identyfikacji etnicznej została zachowana, o czym świadczy podpis sułtana z 1680 r., który wymieniał grupy etniczne na ziemiach bałkańskich w następujący sposób: Grecy ( Rum ), Albańczycy ( Arnaut ).), Serbów ( Sirf ), Wołochów ( Eflak lub Ullah ) i Bułgarów ( Bułgar ). ^[10]

Pod koniec XVIII wieku Oświecenie w Europie Zachodniej wywarło wpływ na początek narodowego przebudzenia narodu bułgarskiego. Proces przebudzenia spotkał się ze sprzeciwem wraz ze wzrostem nacjonalizmu w Imperium Osmańskim na początku XIX wieku. Według zwolenników bułgarskiego przebudzenia narodowego Bułgarzy jako społeczność etniczna byli uciskani nie tylko przez Turków, ale także przez Greków . Za głównego oprawcę uważali greckiego duchowieństwa patriarchalnego, który zmuszał Bułgarów do kształcenia dzieci w greckich szkołach i narzucał nabożeństwa kościelne wyłącznie w języku greckim, aby zhellenizować ludność bułgarską.

Szkoła i Kościół w walce

Na początku XIX wieku elity narodowe wykorzystywały zasady etnolingwistyczne do rozróżniania tożsamości „bułgarskiej” i „greckiej” w rumie prosa. Bułgarzy chcieli stworzyć własne szkoły według wspólnego, nowoczesnego standardu literackiego. ^[11] Bułgarska edukacja w połowie XIX wieku pobudzała na Bałkanach nastroje nacjonalistyczne. Większość bogatych kupców bułgarskich wysyłała swoje dzieci na edukację o charakterze świeckim, zamieniając część z nich w bułgarskich działaczy narodowych. W tym czasie bułgarskie szkoły świeckie rozprzestrzeniły się w Mezji , Tracji i Macedonii, wspomagane nowoczesnymi metodami nauczania. Ten rozrastający się zespół bułgarskich szkół zaczął nawiązywać kontakty ze szkołami greckimi i przygotowywać grunt pod nacjonalistyczny konflikt. ^[12]

W połowie wieku bułgarscy aktywiści przenieśli uwagę z języka na religię i rozpoczęli debatę na temat ustanowienia oddzielnego kościoła bułgarskiego. ^[13] W konsekwencji, aż do 1870 r., centrum bułgarskiego odrodzenia narodowego przesunęło się na walkę o Kościół bułgarski niezależny od Patriarchatu Konstantynopola. Niezależność kulturową, administracyjną, a nawet polityczną od Patriarchatu można było osiągnąć jedynie poprzez ustanowienie odrębnego prosa lub narodu . Skoordynowane działania zmierzające do uznania odrębnego prosa stanowiły tzw. „Walkę Kościoła”. ^[14]Akcje były prowadzone przez bułgarskich przywódców narodowych i wspierane przez większość ludności słowiańskiej na terenach dzisiejszej Bułgarii, wschodniej Serbii, Macedonii Północnej i północnej Grecji.

Bułgarzy często polegali na władzach osmańskich jako sojusznikach z patriarchami. Podpis sułtana z 1847 r. był pierwszym wydanym oficjalnym dokumentem, w którym wymieniono nazwę bułgarskiego prosa. ^[4]^[15] W 1849 r. sułtan przyznał prosowi bułgarskiemu prawo budowy własnego kościoła w Konstantynopolu . ^[16] Kościół później gościł Niedzielę Wielkanocną w 1860 r., kiedy to de facto proklamowano autokefaliczny egzarchat bułgarski . ^[17]

Uznanie bułgarskiej prosa i bułgarskiej schizmy

W międzyczasie niektórzy bułgarscy przywódcy próbowali negocjować ustanowienie bułgarskiego Kościoła unickiego. Ruch unifikacyjny z Rzymem doprowadził do wstępnego uznania przez sułtana odrębnego bułgarskiego prosa katolickiego w 1860 r. ^[18] Sułtan wydał z tej okazji specjalny dekret ( irad ). ^[19] Chociaż początkowo ruch zgromadził około 60 000 zwolenników, późniejsze utworzenie egzarchatu bułgarskiego zmniejszyło jego liczbę o około 75%.

Bułgarska „Walka Kościoła” została ostatecznie rozwiązana dekretem sułtana z 1870 r., który ustanowił bułgarski egzarchat. ^[20] Ustawa ustanowiła także bułgarską prawosławną proso ^[21] , podmiot łączący współczesne pojęcie narodu z osmańską zasadą prosa. ^[20] Przekształcił także bułgarskiego egzarchę zarówno jako przywódcę religijnego, jak i administracyjnego szefa Prosa. ^[20] Nowy podmiot cieszył się wewnętrzną autonomią kulturalną i administracyjną. ^[20] Wykluczyła jednak nieortodoksyjnych Bułgarów, a tym samym nie objęła wszystkich przedstawicieli bułgarskiej etniczności.

Uczeni twierdzą, że system prosa odegrał kluczową rolę w przekształceniu bułgarskiego egzarchatu w podmiot, który promował etnoreligijny nacjonalizm wśród prawosławnych Bułgarów. ^[20]

11 maja 1872 r. w zamkniętym z rozkazu Patriarchy Ekumenicznego bułgarskim kościele św. Decyzja o jednostronnym ogłoszeniu przez Kościół bułgarski autokefalii nie została zaakceptowana przez Patriarchat Konstantynopolitański . W ten sposób na ogólnoprawosławnym Świętym Synodzie, który zebrał się w Konstantynopolu 10 sierpnia , ukuto termin filetyzm . Synod oficjalnie potępił kościelny nacjonalizm, a 18 września ogłosił schizmatyk egzarchatu bułgarskiego .

Niepodległość Bułgarii

Po uzyskaniu niezależności religijnej bułgarscy nacjonaliści skupili się także na uzyskaniu niezależności politycznej. Na początku lat siedemdziesiątych XIX wieku zaczęły rozwijać się dwa ruchy rewolucyjne: Wewnętrzna Organizacja Rewolucyjna i Bułgarski Centralny Komitet Rewolucyjny . Ich walka zbrojna osiągnęła swój szczyt wraz z kwietniowym buntem , który wybuchł w 1876 r. i który dał początek wojnie rosyjsko-tureckiej 1877-1878 , która doprowadziła do powstania trzeciego państwa bułgarskiego po traktacie św. Stefana . Traktat ustanowił Księstwo Bułgarii, którego terytorium obejmowało duży obszar między Dunajem a Górami Bałkańskimi, większość dzisiejszej wschodniej Serbii, północnej Tracji, części wschodniej Tracji i prawie całej Macedonii. W tym okresie przechodzenie duchowieństwa z prawosławia do Kościoła katolickiego i odwrotnie było symptomem gry obcych mocarstw z duchowieństwem wciągniętym po traktacie berlińskim z 1878 r. , który podzielił wyznaczone terytorium nowego Księstwa. Dlatego w interakcji między doktryną prawosławną i unicką Bułgaria poparła egzarchat prawosławny. Rosja poparła Bułgarię, a grecki patriarchat Konstantynopola poparł grecką ideę narodową . Francja i imperium Habsburgówwspierał unitów. Postawa Imperium Osmańskiego zależała od tego, w jaki sposób miało ono zrównoważyć swoje interesy w grze z wielkimi mocarstwami .

Tracja i Macedonia

Idee bułgarskiego nacjonalizmu zyskały na znaczeniu po Kongresie Berlińskim, który przejął regiony Macedonii i Tracji Południowej, przywracając je z powrotem pod kontrolę Imperium Osmańskiego. W północnej Tracji powstała również autonomiczna prowincja osmańska, zwana Rumelią Wschodnią . W konsekwencji bułgarski ruch nacjonalistyczny proklamował jako swój cel włączenie większości Macedonii i Tracji do Wielkiej Bułgarii. Rumelia Wschodnia została przyłączona do Bułgarii w 1885 roku w wyniku bezkrwawej rewolucji. Na początku lat 90. XIX wieku powstały dwie probułgarskie organizacje rewolucyjne działające w Macedonii i południowej Tracji:Macedońskie Komitety Rewolucyjne-Bułgarski Adrianople i Naczelny Komitet Macedonii-Adrianopola. Słowianie macedońscy byli wówczas uważani i samoidentyfikowani głównie jako macedońscy Bułgarzy . ^[22]^[23] W 1903 uczestniczyli wraz z trackimi Bułgarami w nieudanej rewolcie Ilinden-Preobrazhenie przeciwko Turkom w Macedonii i w wilajecie Adrianopola . Potem nastąpiła seria konfliktów między Grekami i Bułgarami w obu regionach. Napięcia były wynikiem różnych koncepcji narodowości. Wsie słowiańskie podzieliły się na zwolenników bułgarskiego ruchu narodowego i tak zwanych Grekomów . Rewolucja Młodych Turkóww 1908 przywrócił parlament osmański , zawieszony przez sułtana w 1878 r. Po rewolucji frakcje zbrojne złożyły broń i przystąpiły do legalnej walki. Bułgarzy założyli Federacyjną Partię Ludową (sekcja bułgarska) i Związek Bułgarskich Klubów Konstytucyjnych i uczestniczyli w wyborach osmańskich. Wkrótce Młodzi Turcy stawali się coraz bardziej otomanami i starali się stłumić narodowe aspiracje różnych mniejszości w Macedonii i Tracji.

Rozpuszczenie

Efektem wojen bałkańskich w latach 1912-1913 był podział terytoriów Imperium Osmańskiego w Europie, a następnie kampania antybułgarska na terenach Macedonii i Tracji, które znalazły się pod administracją serbską i grecką . Wypędzono bułgarskich duchownych, zamknięto bułgarskie szkoły i zakazano języka bułgarskiego . ^[24] Ludność słowiańska została zadeklarowana jako „południowi, czyli starzy Serbowie” lub jako „słowiańscy Grecy”. ^[25] W regionie Adrianopola , który zdołali utrzymać Osmanowie, cała ludność bułgarska tracka została poddana czystce etnicznej. W rezultacie wielu Bułgarów uciekło z terytoriów dzisiejszej Grecji , Macedonii Północnej i europejskiej Turcji do dzisiejszej Bułgarii. Następnie Imperium Osmańskie zasadniczo straciło wszystkie swoje posiadłości na Bałkanach, co de facto położyło kres bułgarskiej społeczności prosa.

Notatka

^ Umberto Levra, Narody, narodowości, państwa narodowe w Europie XIX wieku: obrady LXI Kongresu Historii Risorgimento Włoskiego (Turyn, 9-13 października 2002) , Komitet Turyński Instytutu Historii Risorgimento Włoskiego 2004, s. . 332, ISBN 978-88-430-3172-6 .
^ Enrico Morini, Chrześcijański Wschód , Dominican Studio Editions, 2006, s. 35, ISBN 978-88-7094-611-6 .
^ Stefano Bianchini, Sarajewo korzenie nienawiści: tożsamość i przeznaczenie ludów bałkańskich , Wyd. stowarzyszone, 1993, s. 138, ISBN 978-88-267-0186-8 .
^ ^a ^b Ardit Bido, Albański Kościół Prawosławny: historia polityczna, 1878-1945 , Routledge, 26 listopada 2020, ISBN 978-0-429-75546-0 ,
^ Patrick James i David Goetze, Teoria ewolucji i konflikt etniczny , Praeger, 2001, s. 159-160, ISBN 978-0-313-07467-7 , OCLC 70763627 .
^ Andreas Wimmer, Nacjonalistyczne wykluczenie i konflikt etniczny: cienie nowoczesności , Cambridge University Press, 2002, s. 171-172, ISBN 978-0-521-81255-9 , OCLC 559552486 .
^ Crampton , RJ, Zwięzła historia Bułgarii , Cambridge University Press, 24 listopada 2005, s. 74, ISBN 978-0-521-61637-9 .
^ Rumen Daskalov, The Making of a Nation in the Bałkans: Historiography of the Bulgarian Revival , Central European University Press, 1 stycznia 2004, s. 1, ISBN 978-963-9241-83-1 .
^ Duncan M. Perry, Stefan Stambolov i pojawienie się współczesnej Bułgarii, 1870-1895 , Duke University Press, 1993, s. 7, ISBN 978-0-8223-1313-7 .
^ ( BG ) Georgi Markov, Dimitŭr. Zafirov i Emil Aleksandrov, Istorii︠a︡ na bŭlgarite , 1. izd, Izd-vo "Znanie", c <2004-2009>, s. 23, ISBN 9799545282897 , OCLC 69645946 .
^ Dimitar Bechev, Słownik historyczny Republiki Macedonii , Scarecrow Press, 13 kwietnia 2009, s. 134, ISBN 978-0-8108-6295-1 .
^ Julian Brooks, Wyścig edukacyjny dla Macedonii, 1878-1903 w The Journal of Modern Hellenism, t. 31 (2015), s. 23-58.
^ Papier: Od rumu prosa do narodów greckich i bułgarskich: religijne i narodowe debaty na pograniczach Imperium Osmańskiego, 1870-1913 (125. doroczne spotkanie (6-9 stycznia 2011 r.)) , na aha.confex.com .
^ Raymond Detrez, Słownik historyczny Bułgarii , Rowman & Littlefield, 18 grudnia 2014, s. 125, ISBN 978-1-4422-4180-0 .
^ Marcel Cornis - Papież i John Neubauer, Historia kultur literackich Europy Środkowo-Wschodniej: Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Century , John Benjamins Publishing, 2004, s. 403, ISBN 978-90-272-3453-7 .
^ Charles Jelavich i Barbara Jelavich, The Establishment of the Balkan National States, 1804-1920 , University of Washington Press, 20 września 2012, s. 132, ISBN 978-0-295-80360-9 .
^ RJ Crampton i BJ Crampton, Krótka historia współczesnej Bułgarii , Archiwum CUP, 12 marca 1987, s. 16, ISBN 978-0-521-27323-7 .
^ RJ Crampton, Bułgaria , Oxford University Press, 2007, s. 74-77, ISBN 978-0-19-151331-2 , OCLC 137239675 .
^ Anna Krăsteva, Społeczności i tożsamości w Bułgarii , Longo, 1998 (druk 1999), s. 308, ISBN 88-8063-210-8 , OCLC 238633205 .
^ ^a ^b ^c ^d ^e ( EN ) A. Krawchuk i T. Bremer, Prawosławne Spotkania Tożsamości i Inności: Wartości, Autorefleksja, Dialog , Springer, 16 stycznia 2014, s. 55, ISBN 978-1-137-37738-8 .
^ Stanford Jay Shaw, Imperium Osmańskie w I wojnie światowej: Preludium do wojny , Tureckie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 23, ISBN 978-975-16-1882-5 .
^ Klaus Roth i Ulf Brunnbauer , Region, tożsamość regionalna i regionalizm w Europie Południowo-Wschodniej , LIT Verlag Münster, 2008, s. 127, ISBN 978-3-8258-1387-1 .
^ Do początku XX wieku społeczność międzynarodowa uważała Macedończyków za regionalną odmianę Bułgarów, tj . Bułgarów zachodnich.George W. White, Nationalism and Territory: Constructing Group Identity in Southeastern Europe , Rowman & Littlefield, 2000, s . 236, ISBN 978-0-8476-9809-7 .
^ Ivo Banac - Macedoine , z promacedonia.org , Kwestia narodowa w Jugosławii. Geneza, Historia, Polityka, s. 307-328.
^ Narodowość na Bałkanach. Sprawa Macedończyków przez FAK Yasamee. (Balkans: A Mirror of the New World Order, Istambuł: EREN, 1995; s. 121-132).

Powiązane przedmioty

Zewnętrzne linki

Portal Bułgaria	Portal polityczny
Portal Religijny	Portal historyczny